Door het maken van een wijkgezondheidsprofiel inventariseert u de gezondheidssituatie, wensen en behoeften en gezondheidsbeleving van inwoners in uw gemeente, dorp, buurt of wijk. Dit helpt om op grond van de gezondheidssituatie in uw regio, gemeente of wijk keuzes maken voor de aanpak en uitvoering. 

Bekijk ook:

• instrumenten wijkgezondheidsprofiel: verschillende tools die helpen bij het maken van een Wijkgezondheidsprofiel. 
• voorbeelden van ingevulde wijkgezondheidsprofielen.
• landelijke cijfers en feiten per thema drugs, sport en bewegen, roken, overgewicht, depressie, alcohol, seksuele gezondheid en valpreventie.

Het wettelijk en beleidskader publieke gezondheid bepaalt de taken en beleidsvrijheid van gemeenten. Deze wettelijke kaders zijn van invloed op preventie en gezondheidsbeleid.

Bekijk ook landelijke kaders met informatie over relevante wetgeving en de beleidskaders voor de thema’s: 

• drugs,
• sport en bewegen,
• roken, depressie, overgewicht,
• alcohol en 
• seksuele gezondheid.

De gemeente voert regie over het opstellen en uitvoeren van lokaal gezondheidsbeleid. Hierbij gaat het om zowel de inhoud als het proces. Er kunnen twee soorten regie onderscheiden worden; interne regie en externe regie. Interne regie richt zich op het maken en evalueren van gezondheidsbeleid binnen de gemeente. Externe regie is gericht op de bijdragen van partners die advies leveren, het beleid vertalen naar concrete activiteiten en deze uitvoeren.

Bekijk ook: regie en rollen van gemeenten: hoe voert de gemeente regie en welke rollen heeft de gemeente bij het opstellen en uitvoeren van lokaal gezondheidsbeleid.

Gezondheidsverschillen komen veel voor in aandachtswijken. Vaak gaat het om mensen met een lage SESSociaal-economische Status (SES) Positie die iemand inneemt in de sociale hiërarchie, gemeten aan de hand van opleiding, inkomen of beroepsstatus. en niet-westerse allochtonen. Door het gezondheidsbeleid te focussen op inwoners in aandachtswijken is potentieel veel gezondheidswinst te behalen. Lees meer over de belangrijkste doel- en risicogroepen voor de thema’s drugs, sport en bewegen en roken.

Bekijk ook:

• aanpak van gezondheidsverschillen: de belangrijkste inzichten uit (inter)nationale studies en praktijkervaringen rond werken aan preventie en gezondere leefstijl bij mensen met een lage sociaaleconomische status.
• themadossiers armoede, schulden en gezondheid en gezond en vitaal ouder worden. 
• wijkgezondheidsprofiel: een inventarisatie van de (gezondheids)situatie, wensen en behoeften en gezondheidsbeleving van inwoners in uw gemeente, dorp, buurt of wijk.
• Gezonde Wijk- en regioaanpak : tips, kenmerken en voordelen van de Gezonde Wijkaanpak.

Bestuurlijk draagvlak en borging van gezondheidsbeleid vraagt continue aandacht en is gericht op meerdere betrokkenen, zoals bestuurders, inwoners en samenwerkingspartners. Het is een belangrijke voorwaarde voor de implementatie en het slagen van nieuw beleid, programma’s of projecten.

Bekijk ook:

• stappenplan draagvlak creëren: download dit stappenplan met tips voor het creëren van (bestuurlijk) draagvlak voor gezondheidsbeleid.
• voorbeelden draagvlak creëren:  ontdek hoe anderen draagvlak creërden voor hun gezondheidsbeleid.

Stel samen met partners en betrokken inwoners vanuit een gezamenlijke visie vast welke (gezondheids)problemen de meeste prioriteit hebben en op welke doelgroep u zich wilt richten.

Tips voor het kiezen van prioriteiten:

• Maak gebruik van het wijkgezondheidsprofiel en betrek partners en inwoners bij het kiezen van prioriteiten.
• Zorg voor voldoende beleidsruimte en tijd om met inwoners samen te werken. 
• Benut speerpunten uit landelijk en regionaal beleid en evaluatiegegevens uit de vorige gezondheidsnota als onderbouwing.
• Stel een beperkt aantal prioriteiten en thema’s vast om aan te werken.
• Sluit met thema’s aan bij gemeentelijke ontwikkelingen en ambities waar gezondheid een bijdrage aan kan leveren.

Bekijk ook: instrumenten voor prioriteiten en doelen kiezen: handige tools voor het prioriteren van gezondheidsproblemen.

U formuleert haalbare en meetbare doelen waarin u beschrijft wat u met uw aanpak of beleid wilt bereiken. Het opstellen van doelen maakt het mogelijk om uw lokaal gezondheidsbeleid en de (wijkgerichte) aanpak te evalueren, zowel tussentijds als aan het einde van een beleidsperiode.

Tips voor het opstellen van doelen:

• Houd rekening met de haalbaarheid van doelen die u in een bepaalde periode wilt realiseren en zorg dat de doelen meetbaar zijn.
• Maak uw doelstellingen meetbaar met behulp van actieve werkwoorden, zoals weten, participeren, aanwezig zijn en samenwerken.
• Benoem in uw doelstellingen geen activiteiten waarmee u uw doel kunt bereiken. 
• Maak onderscheid in doelen voor de einddoelgroep (bijvoorbeeld kinderen en jongeren) of intermediërende doelgroepen (ouders, leraren, publieke en private partijen, bestuurders).

Bekijk ook: instrumenten voor prioriteiten en doelen kiezen: handige tools voor het kiezen van doelen.

Bij integraal gezondheidsbeleid werken verschillende domeinen samen om gezondheidsproblemen in samenhang aan te pakken. De uitwerking van integraal gezondheidsbeleid is een integrale aanpak of programma.

Bij een integrale aanpak is het nodig in te zetten op meerdere pijlers om zo meer effect op gezondheid te bereiken:

• Pijler voorlichting en educatie
• Pijler signalering, advies en ondersteuning
• Pijler fysieke en sociale omgeving
• Pijler regelgeving en handhaving

Deze pijlers van de integrale aanpak zijn voor alle leefstijlthema's alcohol, depressie, drugs, overgewicht, seksuele gezondheid, sport en bewegen en roken.

Bekijk ook: 

• aan de slag met integraal werken: vijf stappen om een integrale aanpak voor uw lokaal gezondheidsbeleid te ontwikkelen.  
• instrumenten voor integraal werken: handige tools om een integrale aanpak te realiseren.
• voorbeelden van integrale gemeentelijke nota’s: zie hoe anderen een lokale nota gezondheidsbeleid aanpakken.

Om domeinoverstijgend te werken aan gezondheid heeft u de sociale beleidsdomeinen (onderwijs, WmoWet maatschappelijke ondersteuning , jeugd, sport en sociale zaken) én de fysieke beleidsdomeinen (ruimtelijke ordening, milieu, verkeer en veiligheid) nodig om verbindingen te leggen.

Bekijk ook:

• wat is integraal werken aan gezondheid?: om complexe gezondheidsproblemen aan te pakken is het nodig samenhangend beleid te maken.
• aan de slag met integraal werken aan gezondheid: volg de vijf stappen van de Gezonde Wijk- en regioaanpak.

Door middel van burgerparticipatie betrekt u inwoners en/of doelgroepen bij de ontwikkeling en uitvoering van lokaal gezondheidsbeleid. Zo krijgt u zicht op de beleving van gezondheidsproblemen in uw gemeente en kunt u beter aansluiten bij de vragen en ervaringen van de doelgroep. Hier kunt u ook de Gezonde Wijk- en regioaanpak voor toepassen. 

Bekijk ook:

• instrumenten voor burgerparticipatie: handige tools en methodes voor het betrekken van burgers bij uw gezondheidsbeleid.
• succesfactoren voor participatie: ontdek waarom burgerparticipatie en maatschappelijke participatie belangrijk zijn.
• de belangrijkste doel- en risicogroepen voor de thema’s drugs, sport en bewegen en roken.
• gezondheidsthema's armoede, schulden en gezondheid en gezond en vitaal ouder worden. 

De taken binnen de WpgWet publieke gezondheid worden gefinancierd vanuit het Gemeentefonds. Daarnaast zijn er nog aanvullende vormen van financiering mogelijk, zoals subsidies van het Rijk en provincie. Samenwerking met zorgverzekeraars of bedrijven wordt ook steeds gebruikelijker.

Bekijk ook: financiering en capaciteit voor lokaal gezondheidsbeleid: alles over de financiële middelen en capaciteit die nodig zijn om beleid uit te voeren.

De gemeente stelt op basis van het beleid een aanpak of uitvoering op. Hierin staan de doelstellingen van het beleid, de gekozen interventies, de resultaten, de betrokken partijen, de capaciteit, het budget, de aansturing en de evaluatie. Relevante domeinen en partijen adviseren over de aanpak of werken onder coördinatie het uitvoeringsprogramma uit.

Bekijk ook:

• interventies uitvoeren: aan de slag met de uitvoering van interventies.
• instrumenten voor het uitvoeren van interventies: handige tools voor de uitvoering van interventies.
• voorbeelden van interventies uitvoeren: bekijk hoe anderen het uitvoeren van interventies aanpakken.

Kies voor een mix van erkende interventies gericht op de vier pijlers: voorlichting en educatie, signalering, advies en ondersteuning, fysieke en sociale omgeving en regelgeving en handhaving. 

Bekijk hiervoor de interventieoverzichten van de thema’s positieve gezondheid, gecombineerde leefstijlinterventie (GLI), drugs, roken, overgewicht, depressie, alcohol, seksuele gezondheid en valpreventie. 

Bekijk ook:

• instrumenten voor het kiezen van interventies: handige tools voor het kiezen van de juiste interventie.
• erkende interventies (Goed Beschreven, Goed Onderbouwd, Effectief): zoek op Loketgezondleven.nl erkende gezondheidsinterventies.

Interne communicatie (met andere beleidsmedewerkers, het college en de raadscommissies) en externe communicatie (met samenwerkingspartners, burgers en doelgroepen) is erg belangrijk en zorgt ervoor dat mensen betrokken raken en blijven.

Bekijk  ook:

• bestuurlijk draagvlak en borgen van gezondheidsbeleid: informeer en enthousiasmeer om draagvlak te creëren.
• stappenplan Hoe evalueer ik mijn (integrale) aanpak?: tips over het communiceren van de resultaten.

De evaluatie van de vorige beleidsperiode kan als input dienen voor het opstellen van nieuw gezondheidsbeleid. Door te evalueren krijgt u inzicht in de effecten van interventies, projecten en maatregelen en kunt u verbeteringen aanbrengen, ook tussentijds. Er zijn verschillende manieren van evalueren, kies voor een effectevaluatie, procesevaluatie of monitoring van uw beleid. Met de evaluatiegegevens informeert u gemeenteraad en college, burgers en samenwerkingspartners en houdt u hen betrokken. Begin tijdig met het maken van plannen rond de evaluatie, zodat u uw acties vanaf het begin kunt volgen. 

Bekijk ook: 

• stappenplan Hoe evalueer ik mijn (integrale) aanpak?: volg de vijf stappen uit het stappenplan voor het evalueren van uw aanpak.
• instrumenten voor monitoren en evalueren: handige instrumenten om uw gezondheidsbeleid te monitoren en te evalueren.