U wilt aan de slag met het verbeteren van de gezondheid en het welzijn van uw inwoners. Wat is de beste manier en hoe begint u? Samenwerken met andere partijen en inwoners is raadzaam. Want alleen komt u ver, maar samen komt u verder. Met een wijkgezondheidsprofiel zet u een eerste stap.
Wat is een wijkgezondheidsprofiel?
Een wijkgezondheidsprofiel is een inventarisatie van de gezondheidssituatie en -beleving, wensen en behoeften van inwoners. U brengt samen met inwoners en partners uit de wijk verschillende gezondheidsaspecten in kaart. Het profiel biedt overzicht en helpt bij het ontwikkelen en borgen van het beleid. Ook dient het als uitgangspunt om afspraken te maken, prioriteiten te bepalen en gerichter activiteiten in te zetten.
Waarom een wijkgezondheidsprofiel maken?
U maakt een wijkgezondheidsprofiel om:
- een vertrekpunt te kiezen met inwoners en partijen voor een integrale gezondheidsaanpak.
- meer te werken vanuit de kracht van de wijk. Wat werkt er al goed? Wie draagt al bij?
- samen te werken aan de herinrichting van de wijk.
- sociale wijkteams meer inzicht te geven in hun werkgebied.
- een nieuw beleidsplan voor gemeente of wijk te schrijven.
Stappenplan wijkgezondheidsprofiel maken
Onderstaand stappenplan kunt u gebruiken om samen met betrokken partijen en inwoners een wijkgezondheidsprofiel te maken.
De focus die u kiest hangt af van de aanleiding voor en het doel van het wijkgezondheidsprofiel. Bijvoorbeeld het ontwikkelen van een aanpak om eenzaamheid terug te dringen, of wijkgerichter samenwerken. Neem met uw partners de volgende beslissingen:
- Bepaal het gebied. Is dat de viercijferige postcode, een stadsdeel, het hele dorp, het gebied van een sociaal wijkteam of ingeschrevenen van een bepaalde huisarts of zorgverzekeraar?
- Bepaal samen met inwoners en partners welke onderwerpen relevant zijn en welke indicatoren (bijvoorbeeld binnen het domein gezondheid de mate waarin inwoners roken) hiervoor geschikt zijn. Hulp nodig bij het bepalen van indicatoren? De toolkit preventie in de wijk geeft inzicht in indicatoren van gezondheid met data op wijkniveau, inclusief herkomst van deze data.
- Bepaal per indicator welke gegevens verzameld moeten worden en wie welke gegevens verzamelt en aanlevert.
Verzamel kwalitatieve gegevens
- Ga in gesprek met inwoners en partners in de wijk. Zo krijgt u een beeld van wát er leeft. Voorbeelden zijn: een buurtschouw, wijkgesprekken of een internetpanel.
- Zorg voor een goede afspiegeling van de inwoners. Tips vindt u op de pagina burgerparticipatie.
- Benut sleutelfiguren. Zij zijn belangrijk voor het bereiken van specifieke doelgroepen.
- Ga de wijk in. Veel bewoners stellen het op prijs als u de wijk bezoekt en naar hun mening vraagt.
- Sluit aan bij burgerinitiatieven, bewonersnetwerken of structuren.
Verzamel kwantitatieve gegevens
- Verzamel cijfers over gezondheid in de wijk, maar ook over factoren als armoede, inkomen en veiligheid.
- Vraag uw GGD en/of ROS wat zij kunnen betekenen voor gegevens op wijkniveau.
- U heeft gegevens nodig uit verschillende domeinen. Maak daarom gebruik van verschillende bronnen.
- Interpreteer de verzamelde gegevens om onderlinge samenhang op te sporen en te begrijpen.
- Kijk naar opvallende of onverwachte resultaten en hoe die te verklaren zijn. Ga het gesprek aan met inwoners en partijenin de wijk. Zij kunnen hiervoor een verklaring hebben.
- Betrek de GGD (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst) of ROS (Regionale Ondersteuningsstructuur ) om de gegevens te duiden.
- Voeg een referentiecijfer van een andere wijk of de hele stad toe. Hiermee kunt u bepalen of een bepaald percentage afwijkt ten opzichte van een referentiegebied.
- Wees u bewust van de beperkingen van geschatte cijfers. Ze geven een globale indruk, maar zijn niet geschikt voor monitoring of evaluatie van beleid of activiteiten. Geschatte cijfers zijn wel te gebruiken als input voor het gesprek over de uitkomsten van het profiel, maar alleen als u rekening houdt met de beperkingen.
- Communiceer duidelijk over de betrouwbaarheid van de gegevens.
Bepaal op basis van het doel van het wijkgezondheidsprofiel hoe u het wilt presenteren.
- Een rapport of factsheet met verschillende tabellen is geschikt om prioriteiten voor beleid te formuleren.
- Een A3 met duidelijke grafieken, kaarten en figuren is geschikt als input voor de dialoog met bewoners en professionals in de wijk.
- Een website is geschikt voor het informeren van een breed publiek.
- Een mondelinge presentatie in een wijkwerkgroep of -netwerkbijeenkomst is geschikt om de gegevens te presenteren en in gesprek te gaan.
- Ga in gesprek met inwoners en betrokken partijen.
- Onderzoek voor welke thema’s en knelpunten draagvlak bestaat om deze gezamenlijk aan te pakken.
- Zorg bij een bredere bijeenkomst voor een goede afspiegeling van partijen en inwoners.
- Neem een integrale aanpak als uitgangspunt. Heb aandacht voor achterliggende problemen (leefstijl, werk, inkomen en woonsituatie).
- Geef voorbeelden van wat het profiel kan opleveren, bijvoorbeeld voor eenzaamheid, depressie, alcoholgebruik of meer bewegen.
- Presenteer cijfers stapsgewijs en laat partijen en inwoners hierop reflecteren.
- Maak afspraken met elkaar: bespreek wie waarvoor verantwoordelijk is en hoe jullie een integraal plan ontwikkelen en borgen.
Tip bij het maken van een wijkgezondheidsprofiel
Gebruik de instrumenten bij het maken van een wijkgezondheidsprofiel. Bijvoorbeeld de checklist ‘Bereiken en Betrekken inwoners’ om na te lopen of alles is gedaan om inwoners met een lage SES (Sociaal-economische Status (SES) Positie die iemand inneemt in de sociale hiërarchie, gemeten aan de hand van opleiding, inkomen of beroepsstatus. ) te betrekken bij het gezondheidsbeleid.
Hoe verder?
Met het wijkgezondheidsprofiel op zak, heeft u inzicht in de gezondheidssituatie en de wensen en behoeften van inwoners en partners in de wijk of gemeente. Zo bent u goed voorbereid op de volgende stap: prioriteiten en doelen kiezen. Want het is niet realistisch om de gesignaleerde problemen allemaal tegelijk aan te pakken. Lees meer bij prioriteiten en doelen kiezen.