Sporten en bewegen is op veel vlakken effectief. In het Human Capital Model van Bailey (2013) staan 79 effecten van bewegen genoemd, ingedeeld in 6 verschillende waarden (fysiek, emotioneel, persoonlijk, sociaal, intellectueel en financieel). Op deze pagina leest u meer over de effecten van sporten en bewegen voor deze 6 waarden.

Bewegen zorgt voor gezondheid

Sport en bewegen is vanwege de grote gezondheidseffecten en het relatief goedkope karakter een meer dan effectieve beleidsstrategie ter preventie van chronische ziekten. Ten eerste zorgen obesitas, hart- en vaatziekten, kanker, COPDchronische bronchitis en longemfyseem en diabetes wereldwijd voor een lagere levensverwachting en verminderde arbeidsproductiviteit. Lichaamsbeweging heeft niet alleen positieve invloed op iemands gezondheid, maar vermindert ook de kans op deze ziekten. Tegenover de positieve waarde van bewegen staat de negatieve waarde van inactiviteit. Fysieke inactiviteit wordt meer en meer geassocieerd met verslechtering van de (fysieke) gezondheid. Het loont dan ook om in elke levensfase te investeren in bewegen. Als je op jonge leeftijd al aanleert om te sporten en bewegen kan iemand langer profiteren van het gezondheidseffect. Ten tweede maakt de inzet van vrijwilligers in de sport- en beweegsector bewegen een relatief goedkoop instrument. Ook zijn bepaalde kosten (zoals het gebruik van een accommodatie) voor gemeenten al gedekt vanuit andere kostenposten.

Sport en bewegen vergroten zelfvertrouwen en eigenwaarde

Lichaamsbeweging heeft niet alleen invloed op iemands fysieke gezondheid, maar ook op het emotionele welzijn. Dit geldt met name bij zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarde bij kinderen en jongeren. Ook heeft lichaamsbeweging positieve invloed op emotionele stoornissen en stemmingsstoornissen. Bovendien lijkt het erop dat lichaamsbeweging zelfs het ontstaan van angst en stress kan tegengaan. Bewegen heeft ook een gunstig effect op specifieke doelgroepen, zoals vrouwen en risicojongeren. Zo blijkt dat bewegen vrouwen meer in hun kracht zet en het zelfvertrouwen bij jongeren kan vergroten. De effecten van sport op iemands welzijn zijn afhankelijk van verschillende factoren. Het sociaal klimaat bij een sport- of beweegactiviteit (leraren, trainers, mede-sporters) speelt hierbij in elk geval een belangrijke rol. (Georganiseerd) sporten kan ook een negatieve invloed hebben, bijvoorbeeld bij winst of verlies. In de database van Kenniscentrum Sport & Bewegen vind u sport- en beweeginterventies gericht op het vergroten van zelfvertrouwen en eigenwaarde.

Sport en bewegen en ontwikkeling sociale vaardigheden

Sport en bewegen wordt vaak uitgevoerd in sociaal verband (teamsporten, samen trainen). De sociale meerwaarde van sport lijkt daarmee voor de hand te liggen. Er bestaat echter al langere tijd discussie of sport mensen dichter bij elkaar brengt en in hoeverre deze verbondenheid zich weet te vertalen naar domeinen buiten het sportveld. Uit de wetenschappelijke literatuur komt geen eenduidig beeld naar voren over het causale verband tussen sportdeelname en sociale ontwikkeling. Wel is het belang van de juiste randvoorwaarden voor het ontwikkelen van sociale vaardigheden en het uitbreiden van het sociale netwerk duidelijk. Hiervoor dient sport en bewegen in een positief sociaal klimaat en op een gestructureerde, respectvolle en voor alle deelnemers veilige wijze georganiseerd te worden. Ontdek hier welke interventies zich daarvoor lenen.

Sport en bewegen en ontwikkeling persoonlijke vaardigheden

Sport en bewegen kan van invloed zijn op iemands karakter. Het heeft effect op bijvoorbeeld assertiviteit, zelfbeheersing, enthousiasme en sociale vaardigheden. Ook lijken specifieke sport- en beweegprogramma’s effect te hebben op samenwerking, communicatievaardigheden, nemen van besluiten, probleemoplossend vermogen, verantwoordelijkheid, inlevingsvermogen en veerkracht. Het is echter niet vanzelfsprekend dat deze vaardigheden automatisch ook ingezet worden op school, thuis of in andere omgevingen. Het kan wel wanneer de coaches deze verbindingen opzettelijk leggen. Hier vindt u voorbeelden van interventies die werken aan de ontwikkeling van persoonlijke vaardigheden door sport en bewegen.

Sport en bewegen en effect op schoolprestaties

Uit onderzoek naar de relatie tussen bewegen en hersenontwikkeling en -functie is gebleken dat sportende jeugd beter presteert op school dan niet-sporters. Oorzaak en gevolg zijn nog onduidelijk. Er is wel een positieve relatie tussen bewegen, hersenstructuur en executieve functies (voor zowel jongeren als volwassenen), maar niet eenduidig of en onder welke condities dit ook tot betere leerprestaties leidt. Overige verbanden tussen bewegen & sport en onderwijs, zoals een positieve invloed van schoolsport op minder verzuim en uitval zijn niet overtuigend en hangen mogelijk meer samen met aspecten als sociale verbondenheid. Meer sporten en bewegen kan hoe dan ook worden geïntegreerd in het scholingsaanbod op scholen, zonder dat dit negatieve invloed heeft op schoolprestaties. Voorbeelden van interventies vindt u hier.

Financiële effecten van sport en bewegen

Zoals hierboven beschreven is, leidt bewegen tot het verwerven van allerlei waarden die mensen uiteindelijk verantwoordelijker, competitiever en productiever maken. Dit zorgt ervoor dat sport en bewegen ook een financiele waarde heeft. Regelmatig bewegen is geassocieerd met 6-10% hogere salarisinkomsten. Hierbij is zelfs sprake van een dosis-responsrelatie: heel vaak bewegen leidt gemiddeld tot een hoger salaris dan regelmatig bewegen.De financiële waarde is hiermee als het ware een resultaat van de fysieke, emotionele, individuele, intellectuele en sociale waarde van sport en bewegen.

(Sociaal)economische waarde van sport en bewegen

De sportsector draagt niet alleen direct bij aan de economie: sport heeft ook indirect economische waarde. Zo dragen sport en bewegen bij aan een betere gezondheid, hogere arbeidsproductivieit en sociaal kapitaal (zoals sociale steun en participatie). De netto opbrengsten daarvan vertegenwoordigen ook economische waarde en kunnen oplopen van €25.000 tot €100.000 per persoon. In het rapport ‘De sociaaleconomische waarde van sport en bewegen’ vindt u een indicatie van de baten en lasten van sporten en bewegen voor gezondheid en arbeidsproductiviteit. Voor sociaal kapitaal blijkt het lastig hier een economische waarde aan toe te kennen.