Wil je op lokaal niveau overgewicht aanpakken? Dan is het belangrijk om stil te staan bij wat je wil bereiken bij welke doelgroep. Deze pagina helpt bij het bepalen van beleidsdoelen en de bijbehorende doelgroepen.
Wat bereik je met de inzet op preventie van overgewicht?
Door in te zetten op het voorkomen en verminderen van overgewicht in de gemeente boek je veel gezondheidswinst. De gemeente draagt hiermee bij aan verbetering van zowel de fysieke gezondheid, als het mentaal welbevinden en betere kwaliteit van leven van de inwoners. Daarnaast heeft dit effect op de vermindering van maatschappelijke- en zorgkosten en is er minder druk op de gezondheidszorg.
Overgewicht en obesitas gaat vaak samen met chronische aandoeningen, zoals:
- diabetes type 2;
- hart- en vaatziekten;
- kanker;
- klachten aan bewegingsapparaat (lage rugpijn, gewrichtsklachten etc.);
- psychische klachten.
Lees meer over het verband tussen overgewicht en ziekten op VZinfo.nl.
Overgewicht en obesitas hebben ook invloed op de mentale gezondheid van volwassenen en kinderen. Zo hebben zij meer kans op mentale en psychosociale problemen zoals een laag zelfbeeld, angst en depressie en stigmatisering.
(Ernstig) overgewicht heeft maatschappelijke en economische gevolgen. Dit uit zich in de volgende maatschappelijke kosten voor:
- Gezondheidszorg: mensen met overgewicht brengen meer levensjaren door met ziekte en beperkingen. Behandeling en begeleiding van mensen met (ernstig) overgewicht zijn vaak lange en intensieve trajecten.
- Ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid: mensen met overgewicht zijn vaker en langer ziek.
Prioriteit
Vaak heb je al in gedachten wat je wil gaan bereiken. Check dit aan het gezondheidsprofiel, sluit aan bij gemeentelijke en landelijke ontwikkelingen of programma's, en, misschien wel het belangrijkste: doe het samen met anderen. Betrek partners en inwoners bij het bepalen wat prioriteit heeft en het stellen van doelen.
De beleidsfocus kan zijn:
- Doelgroep: bijvoorbeeld kinderen van 4-12 jaar, volwassenen met overgewicht of obesitas of mensen met een laag opleidingsniveau
- Thema: bijvoorbeeld gezonde actieve leefstijl, sport en bewegen in de openbare ruimte of gezonde en groene omgeving
- Setting: bijvoorbeeld wijk X of basisscholen.
| Beleidsterrein | Belang | Voorbeeld |
|---|---|---|
| Onderwijs |
welzijn van leerlingen, wat zich kan uiten in:
|
|
| Sport | sportparticipatie gaat omhoog door verbreding van activiteiten |
|
| Ruimtelijke ordening |
|
|
| Zorg |
|
|
| Jeugd | voorkomen en vroegsignaleren van opgroei- en opvoedproblemen |
|
| Economie |
beter vestigingsbeleid voor bedrijven vanwege:
|
|
Doelen bepalen
Het is mogelijk om doelen te stellen op het gebied van:
- Effecten: bijvoorbeeld afname van percentage volwassenen met overgewicht, afname van percentage van kinderen en jongeren met obesitas, toename percentage volwassenen dat voldoet aan de beweegrichtlijnen
- Processen: bijvoorbeeld het aantal kinderen dat bereikt is met erkende lesprogramma’s, tevredenheid van deelnemers aan een gecombineerde leefstijlinterventie, aantal deelnemende professionals in een wijknetwerk.
Formuleer deze doelen zo realistisch mogelijk, zodat ze haalbaar zijn binnen de beleidsperiode. Stel hierbij de vraag: wat wil de gemeente bereiken, onder welke doelgroepen en op welke termijn?
Voorbeelden van doelen per doelgroep
- Het percentage kinderen dat voldoet aan het beweegadvies 0-4 jaar is eind 20XX toegenomen met 5%.
- Eind 20XX heeft x% van de kinderopvanglocaties een coach Gezonde Kinderopvang.
- Eind 20XX is onze gemeente borstvoedingsvriendelijk.
- Eind 20XX is het percentage overgewicht bij kinderen 4 t/m 12 jaar afgenomen met 3%.
- Het percentage kinderen (4-12 jaar) dat voldoet aan de beweegrichtlijn is eind 20XX toegenomen met 5%.
- Op sportevenementen gericht op kinderen is 80% van het voedingsaanbod (incl. sponsoring) gezond (aansluitend bij het convenant gezonde sportevenementen van JOGG (JOGG Gezonde Jeugd, Gezonde Toekomst )-Teamfit).
- Eind 20XX is het percentage 12 t/m 18 jarigen met overgewicht in de wijk X met 3% afgenomen.
- Het percentage scholieren dat voldoet aan de beweegrichtlijn is eind 20xx toegenomen met 5%, onder andere doordat:
- Eind 20XX komt 90% van de leerlingen minimaal drie keer per week te voet of met de fiets naar school.
- Eind 20XX neemt 70% van de scholieren ten minste eens per week deel aan het aanbod van sport- en beweegactiviteiten.
- Het percentage volwassenen met overgewicht is eind 2030 gedaald met 5% ten opzichte van begin 20xx.
- Eind 20XX krijgt ten minste 90% van de zwangere vrouwen in wijk X voorlichting over gezond gewicht, gezonde voeding en beweging tijdens de zwangerschap.
- 70% van de volwassenen met diabetes of overgewicht is in 20XX op de hoogte van de mogelijkheden om te bewegen in wijk X.
- Eind 20XX is het aantal mensen met overgewicht in wijk X gedaald met 10%.
- Eind 20xx maakt 70% van de inwoners met een lage ses/sep in wijk X gebruik van de (financiële) regelingen om deel te nemen aan sport- en beweegaanbod.
- Eind 20XX mogen er in wijk X geen nieuwe fastfood restaurants meer vestigen.
- Eind 20XX werkt 50% van de buurthuizen aan een gezonder voedingsaanbod samen met een JOGG (JOGG Gezonde Jeugd, Gezonde Toekomst ) teamfit coach.
Voorbeelden doelstellingen intermediairs
- Eind 20XX werkt 80% van de kinderdagopvanglocaties binnen onze gemeente aan Gezonde Kinderopvang.
- Eind 20XX heeft 50% van de basisscholen, middelbare scholen en/of mbo-scholen het themacertificaat Voeding en Sport en bewegen binnen de Gezonde School behaald.
- Eind 20XX hebben 80% van alle voortgezet onderwijs en mbo-scholen zich aangesloten bij het programma De Gezonde Schoolkantine door ondertekening van de ambitieverklaring.
- Eind 20XX heeft 80% van de basisscholen een beweegstimulerende buitenspeelruimte.
- Eind 20XX is 80% van de scholen bereikbaar via veilige en aantrekkelijke loop- en fietsroutes.
- Eind 20XX is een extra contactmoment over leefstijl met de JGZ (Jeugdgezondheidszorg) beschikbaar voor ouders van kinderen in de basisschoolleeftijd.
- De GGD (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst ) ondersteunt in 20XX de basisscholen bij het maken van het beleid over gezonde leefstijl en de implementatie ervan.
- De JGZ-professional vraagt vanaf 20XX alle ouders of de jeugdigen in de leeftijdsperioden 1-4 jaar, 4-12 jaar en 12-18 jaar ten minste éénmaal per periode naar het beweeggedrag en beeldschermgedrag (aansluitend op de JGZ-richtlijn Houding en bewegen).
- Eind 20XX is binnen de JGZ naast de basale borstvoedingszorg ook lactatiekundige zorg beschikbaar voor kinderen die borstvoeding krijgen.
- Consultatiebureaus in onze gemeente gebruiken de JGZ-Richtlijn Voeding en Eetgedrag
- In 20XX worden alle kinderen (tussen de 2 en 18 jaar) en volwassenen in de wijk met overgewicht of obesitas gesignaleerd en doorverwezen.
- In 20XX worden alle ouderen in wijk X met risico op ondervoeding gesignaleerd en doorverwezen.
- In 20XX heeft 75% van de mensen die in aanmerkingen komen voor deelname aan de Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI (Gecombineerde Leefstijlinterventie )) een persoonlijk advies gekregen over deelname.