Op deze pagina vertellen wij u hoe u een goede samenwerking kunt opbouwen en onderhouden. Werken aan draagvlak is cruciaal voor een goede samenwerking, daarom geven wij hier ruim aandacht aan met een stappenplan. Tot slot gaan we in op het verkrijgen van bestuurlijk draagvlak, en wijzen wij u op praktische materialen.

 

Samenwerking opbouwen en onderhouden

Het opbouwen en met name het actief onderhouden van een goede samenwerking gaat niet vanzelf. U krijgt te maken met verschillende organisatiebelangen en verwachtingen, een andere 'taal' en andere (financiële) kaders. Blijf daarom investeren in het opbouwen en onderhouden van een samenwerkingsnetwerk.

  • Verplaats u in de ander. Houd er rekening mee dat u niet dezelfde taal spreekt, andere organisatienormen en -waarden heeft en een andere werkwijze.
  • Leer elkaar kennen. Neem de tijd om elkaars wereld te leren kennen.Dit is een goede basis voor samenwerking.
  • Samenwerken is een middel, geen doel op zich. Start met het ontwikkelen van een gedeelde visie en ambitie over het doel dat u via de samenwerking wilt bereiken.
  • Begin tijdig.
    • Betrek tijdig de partners die nodig zijn om het doel te bereiken. Afstemmen met veel partners kost meer tijd, het later meenemen van nieuwe partners kost ook tijd.
    • Het kan tijd kosten om de benodigde capaciteit en financiering te regelen. Zoek eventueel naar gezamenlijke financiering. 
  • Maak duidelijke afspraken. Over de verantwoordelijkheden, rollen, taken, tijdsbesteding en geld. Hiervoor zijn soms samenwerkingsovereenkomsten en convenanten nodig. Bespreek ook helder wat buiten de samenwerking valt.
  • Houd het doel van de samenwerking in het oog. Dit kan door periodieke evaluatiemomenten in te plannen, maar ook door een programmamanager aan te stellen die de rode draad van de samenwerking bewaakt.
  • Stimuleer interactie met uw samenwerkingspartners. Bijvoorbeeld door een gezamenlijke nieuwsbrief, een smoelenboek, inzet van sociale media of door aan te sluiten bij elkaars overleggen.
  • Organiseer momenten om elkaar (fysiek) te ontmoeten. Bijvoorbeeld door bijeenkomsten en werkbezoeken te organiseren. Dit kan rondom thema’s of simpelweg om elkaar te treffen.
  • Bespreek regelmatig de resultaten en voortgang van de samenwerking met uw partners. Het kan helpen om dit via een onafhankelijke partij te doen.
  • Reflecteer op de samenstelling. Zijn alle partijen nog steeds actief betrokken? Werkt u met de juiste mensen samen?  In sommige fases van het proces kan een andere samenstelling van de project- of monitorgroep nodig zijn. Door ontwikkelingen in het proces komt u misschien tot nieuwe inzichten waardoor u nieuwe partijen wilt aanhaken.

 

Draagvlak creëren

Door samenwerkingspartners vroegtijdig te betrekken, creëert u draagvlak. Dit is geen eenmalige actie, maar vraagt continu aandacht. Met de volgende stappen zorgt u voor de benodigde aandacht voor het creëren en onderhouden van het draagvlak voor uw project.

 

Stap 1: Informeer en enthousiasmeer

Draagvlak creëren begint met het vinden van raakvlakken en een gedeelde visie.

  • Informeer over het belang van de samenwerking. Bespreek de urgentie van het probleem en waarom samenwerking nodig is. Hebben alle partijen voordeel van een potentiële samenwerking? Dit hoeft niet te betekenen dat iedere partij hetzelfde voordeel ziet.
  • Ontdek welke belangen de ander heeft en waar al raakvlakken zijn. Zoek een win-win-situatie. Bijvoorbeeld:
    • Bekijk in beleidsdocumenten van andere domeinen hoe gezondheidsbevordering daar een bijdrage aan kan leveren.
    • Bespreek (in een 1-op-1 gesprek) wat de meerwaarde is van gezondheid voor de andere partij of sector. Welke gezondheidsthema’s of onderwerpen spelen bij de ander en wat voor oplossingen zien zij? Deel idealen, ambities en doelen. Vraag uzelf af: kunnen we samen optrekken?
  • Verplaats u in de ander. Houd er rekening mee dat u waarschijnlijk (nog) niet dezelfde taal spreekt en andere organisatienormen en -waarden heeft.
  • Zoek naar enthousiaste 'pioniers'. Probeer aansluiting te vinden bij partijen en inwoners die al gemotiveerd en enthousiast zijn.
  • Besluit welke partij het initiatief neemt. Dit kan de gemeente zijn, maar soms komt de boodschap krachtiger over als professionals of inwoners deze uitdragen.

Voorbeeld: Zoek de juiste ingang bij partijen

’Wij hebben het niet alleen over gezondheid, maar ook over leefbaarheid, veiligheid en ‘je goed voelen’. Bij inwoners slaat dat beter aan, omdat het minder betuttelend is. Bij gemeenten biedt het kansen om aan te sluiten bij andere beleidsterreinen. Per gemeente zoeken we de juiste ingang en invalshoek, afhankelijk van wat in die gemeente speelt. Bij de één sluiten we aan bij het armoedebeleid, bij de ander bij de aanleg van een nieuwe weg of de bouw van een hogeschool. Als je met elkaar om tafel gaat en zoekt naar overeenkomsten en gezamenlijke belangen, dan zijn die er vrijwel altijd.’ - Evelyne Linssen, GGD Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst)(Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst) Zuid-Limburg.

 


Stap 2: Breng in beweging

  • Begin met een kleine groep. In sommige situaties kan het handig zijn om met een kleine groep partijen te beginnen, vertrouwen op te bouwen en van daaruit uit te breiden.
  • Werk gezamenlijk aan een plan om het probleem aan te pakken. Zo werk je gelijktijdig aan een gezamenlijke taal. Bekijk wie welke rol op zich kan nemen en waar je elkaar kunt versterken.
  • Tijd is geld. Houd rekening met de benodigde randvoorwaarden voor de samenwerking, zoals tijd en geld.


Stap 3:  Werk aan borging, houd het draagvlak levend

  • Blijf aandacht besteden aan draagvlak tijdens het samenwerkingsproces. Heeft iedereen nog steeds dezelfde belangen? Maak er een agendapunt van in overleggen. 
  • Zorg voor draagvlak in alle lagen van een organisatie. Zowel binnen het bestuur als bij de uitvoerende partners. Dit kunt u doen door:
    • Sluit aan bij landelijke programma's en initiatieven. Denk hierbij aan preventieakkoorden, sportakkoorden, gezondheidsnota’s en aan activiteiten voortkomend uit corona-steunpakketten.Veel activiteiten zijn uit te voeren vanuit de basistaken van betrokken organisaties. Dit biedt de mogelijkheid de activiteiten te verankeren.
    • Haak in op de actualiteit. Bijvoorbeeld positieve gezondheid, de Omgevingswet, inclusiever onderwijs, de vorming van de nieuwe Colleges. Bekijk bij deze ontwikkelingen welke kansen dit het programma biedt.
  • Deel en vier successen. Als u samenwerkt met verschillende partijen is het van belang dat u zichtbaar maakt wat succesvol is. Zoals de resultaten die u heeft geboekt, producten of ontwikkelingen in het proces.

Voorbeeld: Succes in beeld

Een van de manieren om de successen van het programma Wijzer in de Wijk te vieren was om beeldplaten en video’s te ontwikkelen. Het doel hiervan was om zichtbaar te maken welke resultaten er zijn geboekt en om de samenwerkingspartners én inwoners op de hoogte te houden van de ontwikkelingen in het proces. Op de website van Wijzer in de Wijk kunt u deze beeldplaten en video’s bekijken.

 

Bestuurlijk draagvlak

Draagvlak op bestuurlijk niveau helpt u om problematiek op de agenda te krijgen, met andere beleidsterreinen samen te werken en te investeren in gezondheid op de langere termijn. Zo zorgt u voor bestuurlijk draagvlak:

  • Laat zien aan wethouder(s) waar de gezondheidsproblemen in de gemeente zitten, welke gevolgen deze hebben voor inwoners en wat eventuele maatschappelijke effecten zijn. Geef daarbij een toepasbare oplossingsrichting aan.
  • Haak aan bij belangrijke politieke en bestuurlijke thema’s en initiatieven, zoals integratie, armoede en participatie.
  • Sluit aan bij de drijfveren en behoeftes van de wethouder(s): waar wil de wethouder mee ‘scoren’? Een wethouder kan pas overtuigen als hij/zij passie heeft voor de initiatieven en zelf de meerwaarde ziet.
  • Let op de timing. Sluit aan bij de besluitvorming van gemeenteraad en het college van BenW. Zo is er bijvoorbeeld in de periode dat de begroting besproken wordt, brede politiek-bestuurlijke aandacht voor inhoudelijke thema’s, beleidskeuzes en de verdeling van budgetten.
  • Laat tijdens de uitvoering regelmatig de resultaten zien aan het college van BenW en de gemeenteraad. Zo houdt u ook het onderwerp op de agenda.

Materialen en instrumenten

Op de pagina Instrumenten vindt u materialen en instrumenten om de samenwerking met partners vorm te geven en te onderhouden.