Vitale oudere inwoners in jouw gemeente of regio voelen zich van betekenis, hebben sociale contacten, blijven langer zelfstandig, participeren in de samenleving, verlenen mantelzorg en maken zelf minder gebruik van zorg. Als GGD (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst ) of gemeente sluit je voor samenhangend beleid aan bij wat inwoners zelf belangrijk vinden. Wat hoort er bij vitaal ouder worden en hoe kun je vanuit de verschillende domeinen bijdragen aan vitale ouderen in jouw gemeente of regio? Laat je op deze pagina inspireren voor jullie visie op vitaal ouder worden en benut de inzichten voor jullie aanpak. Lees over:
Wat verstaan we onder vitaal ouder worden
Vitaal ouder worden is een samenspel van sociale-, mentale- en leefstijlfactoren. De leefomgeving waarin je ouder wordt speelt een belangrijke rol, zowel direct als via de genoemde factoren. Inwoners zelf kunnen niet al deze factoren en hun leefomgeving beïnvloeden. Vanuit meerdere gemeentelijke domeinen kun je bijdragen aan vitaal ouder worden in een gezonde leefomgeving. Denk aan de sociale basis, aan toegankelijke en veilige plekken waar inwoners elkaar kunnen ontmoeten. Of aan passende informatievoorziening, sport- en beweegaanbod en valpreventie.
Wanneer gaat het over vitaal ouder worden?
Wanneer gaat het over vitaal ouder worden?
Vitaal ouder worden is niet beperkt tot een specifieke leeftijdsgroep. Het leven van mensen kent grofweg vier verschillende fasen:
- De eerste is die van opgroeien en leren.
- De tweede begint bij de volwassenheid, waarin we voornamelijk werken en voor anderen zorgen.
- De derde is vanaf de pensioenleeftijd. In deze fase zijn velen vitaal en participeren zij actief in de samenleving.
- De overgang naar de vierde en laatste levensfase gaat geleidelijk, wanneer de kwetsbaarheid en de behoefte aan zorg toenemen.
Vitaal ouder worden begint al vanaf de tweede levensfase en loopt door de laatste levensfase. Deze fasen en overgangen verlopen voor iedereen anders. Beleid rond vitaal ouder worden richt zich op kwetsbaarheid en zorgbehoefte uitstellen en beperken.
Hoe werk je integraal aan vitaal ouder worden?
Voor integraal samenhangend beleid is het belangrijk dat je vanuit verschillende domeinen, samen met partners èn (oudere) inwoners zelf, inzet op factoren die voor ouderen belangrijk zijn. Jullie visie op vitaal ouder worden en de specifieke thema’s waar je aan gaat werken en bepaal je samen met inwoners en partners in je regio. Kijk voor suggesties voor het invullen hiervan bij ‘thema’s rond vitaal ouder worden’.
Thema’s rond vitaal ouder worden
Dé oudere bestaat niet. Inwoners geven diverse antwoorden op de vraag wat voor hen belangrijk is om gezond en vitaal ouder te worden. Dit verschilt per doelgroep, leeftijdscategorie en zelfs per persoon. Het gaat over sociale thema’s zoals meedoen en eenzaamheid, mentale thema’s zoals zingeving en leefstijlthema’s zoals zo lang mogelijk zelf boodschappen doen of bewegen. Een gezonde leefomgeving is dus van belang.
Om beleid goed te kunnen vormgeven helpt een gezamenlijke visie, of een gedeeld beeld van waar vitaal ouder worden over gaat. Vanuit het gedachtengoed van ‘gelijke kansen op gezondheid’ en het belang van een inclusieve aanpak, houd je hierbij rekening met verschillen tussen groepen inwoners, zoals mensen met een lage SEP (Sociaaleconomische Positie ), armoede of schulden, of mensen met een migratieachtergrond. Zo sluit je mooi aan op de landelijke beleidslijn gericht op het terugdringen van gezondheidsverschillen.
Ter inspiratie vind je hieronder twee opsommingen. De eerste met thema’s rond vitaal ouder worden en in de tweede zie je domeinen die een rol spelen bij verschillende thema’s.
Thema’s die inwoners belangrijk vinden om vitaal te blijven
Gebruik onderstaande opsomming van thema's om naast jullie visie te leggen of om samen met collega’s, samenwerkingspartners en inwoners een visie te vormen voor vitaal ouder worden in jouw gemeente of regio. Hoe je inwoners hierbij betrekt lees je op de pagina Betrek inwoners.
Leefstijl
Leefstijl
- Bewegen
- Gezonde voeding, ondervoeding
- Voorkomen van alcoholproblematiek
- Voorkomen van problematiek door roken
- Valpreventie
- Mondgezondheid
Mentaal
Mentaal
- Ervaren gezondheid
- Kwaliteit van leven
- Zingeving
- Preventie van stress
Sociaal
Sociaal
- Preventie van eenzaamheid
- Sociale contacten
- Steun van nabije omgeving
- Participatie
Sociaal
Sociaal
- Sociaal netwerk/community support/mantelzorg
- (Ruimte voor) ontmoeten
- (Vrijwilligers)werk
- Cultuurparticipatie
- Participatie, waaronder: wat kan de oudere doen voor een ander?
- Passende en toegankelijke informatievoorziening
- Schuldhulpverlening
Gezondheid en sport
Gezondheid en sport
- Sport- en beweegaanbod
- Preventie (valpreventie, middelengebruik, ondervoeding, dementie)
- Zorgvoorzieningen
- Samenwerkingsafspraken met (eerstelijns)zorg
Fysiek
Fysiek
- Veiligheid (verkeer)
- Beweegmogelijkheden in de publieke ruimte, binnen en buiten
- Buitenruimtes die uitnodigen tot bewegen
- Vervoer
- Wonen