Deze landelijke cijfers kunt u gebruiken als aanvulling op lokale cijfers, om deze in perspectief te plaatsen of bij gebrek aan lokale cijfers. 

• Nationale Drugs Monitor (Trimbos-instituut). 
• Peilstationonderzoek Jeugd en Riskant gedrag (Trimbos-instituut). Landelijke steekproef van middelengebruik onder scholieren in het voortgezet onderwijs, uitgevoerd via de GGD Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst).
• Antenne Nederland. Regiomonitor drugs en risicojongeren 2019 van Verslavingskunde Nederland. 

• Stappenplan voor in kaart brengen van overlast door burgers (CCV).

• Gesprekken met professionals die in hun werk te maken hebben met jongeren en (jong)volwassenen die drugs gebruiken, focusgroepen met jongeren of professionals.

• De Scanner Lokaal Drugsbeleid. Hiermee brengt u de aard van het drugsgebruik in de gemeenten of onder specifieke groepen in kaart en krijgt u zicht op de daarmee samenhangende gezondheids- en veiligheidsproblemen en oplossingsrichtingen.

• Rioolwateronderzoek, als aanvulling op bestaande drugsmonitors.

• Trimbos.nl: Dossier Drugs
• VZinfo: drugsverslaving

• Daling middelengebruik onder Nederlandse scholieren gestagneerd (Trimbos-instituut, juni 2020).
• Het Grote Uitgaansonderzoek & corona: resultaten 2020 gepubliceerd.

Het gebruik van drugs is het hoogst in de leeftijdsgroep van16 tot 25 jaar. Jongeren en jongvolwassenen (waaronder studenten) zijn kwetsbaarder dan volwassenen voor de effecten van drugs: hun lichamelijke ontwikkeling en de ontwikkeling van hun hersenfuncties zijn nog niet voltooid.

Jongeren met een licht verstandelijke beperking en/of psychische- of gedragsproblemen hebben een verhoogd risico op problematisch middelengebruik. Het gebruik van drugs onder jongeren in het praktijkonderwijs en cluster 4-scholen (leerlingen met gedragsproblemen of psychische stoornissen) ligt over het algemeen (flink) hoger dan bij kinderen in het regulier onderwijs. In het cluster 3 onderwijs (kinderen met verstandelijke of lichamelijke beperkingen) is het drugsgebruik lager.

Kinderen van ouders met een verslaving hebben een groter risico op problematisch drugs- en alcoholgebruik op latere leeftijd. Dit komt onder meer door: 

• genetische factoren 
• instabiele gezinssituatie 
• gebrekkige opvoedingsvaardigheden van de ouders

Jongeren en jongvolwassenen (waaronder studenten) die veel uitgaan en festivals bezoeken, gebruiken (veel) meer drugs dan leeftijdsgenoten die niet uitgaan. In het uitgaanscircuit gebruiken mensen vooral stimulerende middelen, Dit gebruik levert vooral acute gezondheids- en veiligheidsproblemen op. Dus tijdens of na de uitgaansavond. 

Rijden onder invloed van drugs beïnvloedt de rijgeschiktheid en verhoogt de ongevalskans. Gebruik van cannabis kan bijvoorbeeld zorgen voor vermoeidheid en verminderde concentratie, reactietijd en informatieverwerking. 

Stimulerende middelen (amfetamine, ecstasy en cocaïne) leiden eerder tot overmoedigheid en harder of agressiever rijden. De combinatie van drugs en alcohol is extra riskant.

Lees meer:  Drugs en geneesmiddelen (SWOV). 

Drugsgebruik tijdens de zwangerschap vergroot de kans op problemen tijdens de zwangerschap of geboorte. Ook kan het de ontwikkeling van een kind voor en na de geboorte ernstig verstoren. De baby kan bijvoorbeeld lichamelijke afwijkingen ontwikkelen of verslaafd zijn bij de geboorte.

Of gebruik van drugs tot problemen leidt, is afhankelijk van het samenspel tussen verschillende factoren:

• Omgevingsgebonden factoren:  de verkrijgbaarheid van drugs, het drugsgebruik in de sociale omgeving, en maatschappelijke normen ten opzichte van drugsgebruik, maar ook de dynamiek van de omgeving waarin de drugs worden gebruikt. 

• Persoonsgebonden factoren: genetische factoren, startleeftijd, persoonlijkheidskenmerken, en het hebben van (psychische) problemen.

• Drugsgebonden factoren: de ontspannende werking, of de roes of extase, de risico's, de verslavende werking en de mate waarin onthoudingsverschijnselen optreden. 

Op Volksgezondheidenzorg.info vindt u een overzicht van een aantal gevolgen van drugsgebruik voor de gezondheid van degene die drugs gebruikt. Naast deze fysieke gevolgen kan er sprake zijn van sociale gevolgen (verwaarlozing van werk, school, relaties) en zijn er maatschappelijke gevolgen. Zo is er de laatste tijd veel aandacht voor de criminaliteit die gepaard gaat met productie en handel in drugs en voor de schade voor het milieu door dumpingen van drugsafval.