Voor het maken van effectief drugsbeleid heeft u onder andere cijfers en feiten nodig. Door de regionale of lokale situatie in beeld te brengen, kunt u onderbouwd prioriteiten stellen en doelgroepen kiezen. 

 

Wijkgezondheidsprofiel maken

In een wijkgezondheidsprofiel ziet u via feiten en cijfers in kaart wat de gezondheidssituatie is en hoeveel problematisch drugsgebruik er is in de wijk. Daarmee kunt u gerichter en in samenhang interventies inzetten en monitoren wat de resultaten zijn van het lokale beleid. 

Wilt u een wijkgezondheidsprofiel maken? Kijk dan op de pagina Bronnen voor het maken van een wijkgezondheidsprofiel. 

 

Wat zijn drugs?

Drugs zijn middelen met een psychoactieve werking. Dit betekent dat ze de hersenen prikkelen, waardoor er geestelijke of lichamelijke effecten optreden. Iemand wordt bijvoorbeeld heel actief (stimulerende werking), of juist heel traag (verdovende werking). Ook kan het de algehele staat van zijn beïnvloeden, waardoor iemand heel blij of angstig wordt; of denkbeelden of visioenen krijgt. 

Drugsgebruik is schadelijk als het: 

  • de lichamelijke of geestelijke gezondheid aantast 
  • overlast veroorzaakt

 

Hoe vaak komt druggebruik voor in Nederland?

Cannabis is de meest gebruikte drug in Nederland, op enige afstand gevolgd door ecstasy, cocaïne, amfetamine en GHBgammahydroxybutyraat (GHB) GHB is middel met een verdovende werking. Het werd vroeger gebruikt als narcosemiddel bij operaties, maar nu als partydrug. . De meest voorkomende drug in het verkeer is cannabis. Meer feiten en cijfers over de omvang van drugsgebruik vindt u op Volksgezondheidenzorg.info:

 

Risicogroepen

Gebruik van drugs is voor iedereen risicovol. Maar het is goed om sommige doelgroepen extra aandacht te geven. Bijvoorbeeld omdat zij vanaf jongere leeftijd gebruiken of vaker gebruiken.

Het gebruik van drugs is het hoogst in deze leeftijdsgroep (16-25 jaar). Jongeren en jongvolwassenen (waaronder studenten) zijn kwetsbaarder dan volwassenen voor de effecten van drugs: hun lichamelijke ontwikkeling en de ontwikkeling van hun hersenfuncties zijn nog niet voltooid.

Recent onderzoek onder deze groep ontbreekt, maar oudere studies wijzen uit dat deze groep relatief veel cannabis gebruikt. Bovendien hebben deze jongeren problemen op meerdere leefgebieden. 

Het gaat hier om: 

  • hangjongeren 
  • jongeren in justitiële jeugdinrichtingen 
  • jongeren in de jeugdzorg
  • zwerfjongeren
  • spijbelaars

Kinderen van verslaafde ouders hebben een groter risico op problematisch drugs- en alcoholgebruik op latere leeftijd. Dit komt bijvoorbeeld door: 

  • genetische factoren 
  • instabiele gezinssituatie 
  • gebrekkige opvoedingsvaardigheden van de ouders

Jongeren en jongvolwassenen (waaronder studenten) die veel uitgaan en festivals bezoeken, gebruiken (veel) meer drugs dan leeftijdsgenoten die niet uitgaan. In het uitgaanscircuit gebruiken mensen vooral stimulerende middelen, Dit gebruik levert vooral acute gezondheids- en veiligheidsproblemen op. Dus tijdens of na de uitgaansavond. 

Gebruik van cannabis kan ervoor zorgen dat bestuurders moeite hebben om hun aandacht te verdelen over verschillende taken. Zoals tegelijk letten op de snelheid en het andere verkeer in de gaten houden. 

Stimulerende middelen (amfetamine, ecstasy en cocaïne) leiden tot overmoedigheid en harder of agressiever rijden. In werkelijkheid neemt de controle over het voertuig juist af. De combinatie van drugs en alcohol in het verkeer is extra riskant.

Lees meer in de factsheet rijden onder invloed op de website van SWOV (stichting wetenschappelijk onderzoek verkeersveiligheid). 

Drugsgebruik tijdens de zwangerschap vergroot de kans op problemen tijdens de zwangerschap of geboorte. Ook kan het de ontwikkeling van een kind voor en na de geboorte ernstig verstoren. De baby kan bijvoorbeeld lichamelijke afwijkingen ontwikkelen of verslaafd zijn bij de geboorte.

 

Risico's en gevolgen

Belangrijke risicofactoren op het drugsgebruik van mensen zijn:

  • Omgevingsgebonden factoren:  de verkrijgbaarheid van drugs, het drugsgebruik in de sociale omgeving, en maatschappelijke normen ten opzichte van drugsgebruik. 

  • Persoonsgebonden factoren: genetische factoren, startleeftijd, persoonlijkheidskenmerken, en het hebben van (psychische) problemen.

  • Drugsgebonden factoren: de ontspannende werking, of de roes of extase, de verslavende werking en de mate waarin onthoudingsverschijnselen optreden. 

Op Volksgezondheidenzorg.info vindt u een overzicht van de belangrijkste gevolgen van drugsgebruik.

 

Meer informatie

Lokale cijfers 
  • Cijfers van de verslavingszorg over de hulpvraag op het gebied van drugs. Instellingen voor verslavingszorg kunnen op navraag een indicatie geven.
  • Incidentenregistraties bij ambulance, GGDGemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst, politie, ziekenhuizen, huisartsenposten, kinderartsen en scholen kunnen aanvullende informatie opleveren. Deze zijn lokaal op te vragen bij de betreffende partijen.
Landelijke cijfers

Deze kunt u gebruiken als aanvulling op lokale cijfers, om deze in perspectief te plaatsen of bij gebrek aan lokale cijfers.