Landelijke kaders om overgewicht tegen te gaan zijn bijvoorbeeld het Nationaal Preventieakkoord, het Nationaal Sportakkoord en de Landelijke Nota Gezondheidsbeleid.  Gebruik voor uw lokale beleid het landelijk beleid als handvat. 
 

Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA)

Met het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) bouwen gemeenten en GGD Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst)’en, zorgverzekeraars en VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) aan het fundament voor een gerichte lokale en regionale aanpak op het gebied van preventie, gezondheid, sport en bewegen en sociale basis. De integrale aanpak van deze thema’s zorgt voor een verbetering van de gezondheid van inwoners.

Aanpak overgewicht en obesitas is één van de GALA thema's die vallen onder Gezonde Leefstijl waarvoor gemeenten SPUK-middelen kunnen inzetten. Gemeenten kunnen lokaal gebruik maken van de Specifieke Uitkering (SPUK).

 

Nationaal Preventieakkoord 

Het Nationaal Preventieakkoord (2018) richt zich op een gezonde generatie in 2040 door het terugdringen van roken, problematisch alcoholgebruik en overgewicht. Deze thema’s komen (direct of indirect) terug in verschillende programma’s in het GALA.                         

Bekijk het Nationaal Preventieakkoord op rijksoverheid.nl en de Voortgangsrapportage Nationaal Preventieakkoord 2020 op rivm.nl.  
 

Brede Specifieke uitkering (SPUK)

Vanaf 2023 zijn het Hoofdlijnen Sportakkoord II, de Brede Regeling Combinatiefuncties (BRC) en het GALA ondergebracht in één brede specifieke uitkering: de Brede SPUK-regeling. Lees hoe je in je aanpak gebruik kunt maken van de brede SPUK-regeling bij Kenniscentrum Sport en Bewegen.
 

Hoofdlijnen Sportakkoord II

Het hoofdlijnen Sportakkoord II 'Sport versterkt' formuleert drie ambities:

  • het versterken van het fundament van de sport;
  • het vergroten van het bereik van de sport;
  • meer betekenis geven aan sport.

Het werkplan Sportakkoord II beschrijft voor zes verschillende thema’s op welke manier de strategische partners tot een uitvoerbaar Sportakkoord II met voldoende draagvlak komen.

                         

Landelijke Nota Gezondheidsbeleid  

De Landelijke Nota Gezondheidsbeleid legt de prioriteit bij 4 gezondheidsvraagstukken:  

  • gezondheid in de sociale en fysieke leefomgeving; 
  • gezondheidsachterstanden verkleinen; 
  • druk op het dagelijks leven bij jeugd en jongvolwassenen; 
  • vitaal ouder worden. 

Lokaal kunt u bijvoorbeeld inzetten op: 

  • bevorderen van fietsverkeer in en tussen steden; 
  • aanleggen van aantrekkelijk groen (ook voor ouderen en kinderen); 
  • creëren van inclusieve speelplekken. 

Bekijk de Landelijke Nota Gezondheidsbeleid 2020-2024.  
 

Integraal Zorg Akkoord (IZA)

Het Integraal Zorg Akkoord (IZA) heeft als doel om de zorg goed, toegankelijk en betaalbaar te houden. Om dat mogelijk te maken zet het IZA onder andere in op een gezonde leefstijl, een gezonde leefomgeving en het versterken van de sociale omgeving en zelfredzaamheid van mensen. Als onderdeel van het IZA richt de Coalitie Leefstijl in de Zorg zich op leefstijl als integraal onderdeel van de zorg.
 

Landelijke programma’s voor preventie overgewicht

JOGG JOGG Gezonde Jeugd, Gezonde Toekomst (JOGG Gezonde Jeugd, Gezonde Toekomst) gezonde jeugd gezonde toekomst werkt samen met gemeenten. Zij maken de omgeving waarin kinderen en jongeren opgroeien gezonder. Dit doen zij via de JOGG-aanpak. Deze aanpak creëert een netwerk van beleidsbepalers, professionals en volwassenen die het kind omringen.

Thema’s om de leefomgeving rondom kinderen en jongeren gezonder te maken zijn: 

  • water drinken
  • gezond eten
  • meer bewegen
  • voldoende slapen

Bekijk de Factsheet Werkt de JOGG-aanpak?  om meer te lezen over de invloed van de JOGG-aanpak op overgewicht en beweeggedrag bij kinderen en jongeren (RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu), 2020).

Lees meer op de website van JOGG.

 Een gecombineerde leefstijlinterventie (GLI Gecombineerde Leefstijlinterventie (Gecombineerde Leefstijlinterventie)) is een programma voor mensen met overgewicht of obesitas. Een GLI helpt mensen met gedragsverandering om een gezonde leefstijl te bereiken en vooral te behouden. Het programma richt zich op gezonde voeding, gezonde eetgewoontes en gezond bewegen. De GLI wordt vergoed vanuit de basiszorgverzekering. Lees meer over de GLI. 

Voor gemeenten is het ‘Basismodel Netwerkaanpak voor volwassenen met overgewicht en obesitas’ ontwikkeld. Met dit basismodel kunnen beleidsmakers, bestuurders, managers en andere professionals op lokaal of regionaal niveau sluitende zorg en ondersteuning organiseren voor volwassenen met overgewicht en obesitas.

 

Sinds 2019 is een groeiend aantal gemeenten aan de slag met de implementatie van de aanpak Kind naar Gezonder Gewicht. Deze aanpak kenmerkt zich door de nauwe samenwerking tussen professionals uit zowel het zorg- als sociaal domein. Eén centrale zorgverlener coördineert het begeleidingstraject en bouwt een vertrouwensband op met het kind en het gezin. De gecombineerde leefstijlinterventie (GLI Gecombineerde Leefstijlinterventie (Gecombineerde Leefstijlinterventie)) voor kinderen is ook onderdeel van de aanpak. Vanaf 1 januari 2024 wordt de centrale zorgverlener en de GLI voor kinderen vergoed uit de basisverzekering.

De Gezonde Generatie is een initiatief van samenwerkende gezondheidsfondsen. Het doel is dat de Nederlandse jeugd in 2040 de gezondste is van de wereld. Lees meer over de Gezonde Generatie.

Met Gezonde Kinderopvang werken kinderopvangorganisaties aan de gezondheid en gezonde leefstijl van kinderen. Dit gaat via een structurele en integrale manier van werken. Daarbij is ook aandacht voor de deskundigheid van medewerkers.

Organisaties die aan de slag gaan met Gezonde Kinderopvang laten een medewerker opleiden tot coach Gezonde Kinderopvang. Deze coach is het aanspreekpunt voor gezonde leefstijl binnen de organisatie, schoolt de collega’s en zorgt dat aandacht voor een gezonde leefstijl integraal en planmatig geborgd is in het dagelijks werk en beleid.

Lees meer op de website van Gezonde Kinderopvang 

Met de Gezonde School-aanpak werken scholen in het primair, speciaal, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs aan een gezonde leefstijl bij kinderen. Dit gaat via een structurele en integrale manier van werken. 

Scholen kiezen een of meerdere gezondheidsthema's, zoals voeding, bewegen en sport en welbevinden. Voor elk thema gaan zij dan aan de slag op basis van de pijlers: gezondheidseducatie, fysieke en sociale omgeving, signaleren en beleid.

Lees meer op de website van Gezonde School

Gezond In was een stimuleringsprogramma voor gemeenten om te helpen bij het versterken van hun lokale aanpak van gezondheidsachterstanden. De inzichten vanuit dit programma zijn te vinden in het Kennisdossier Overgewicht. 

Het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) werkt, in samenwerking met ZonMw Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie (Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie), aan kennis, data, infrastructuur en praktische instrumenten om de aspecten gezondheid en natuur meer mee te nemen bij beleidsafwegingen over de inrichting van de leefomgeving, met Voedselomgeving en Actieve mobiliteit als relevante thema’s in het kader van (preventie) overgewicht.

Lees meer over Gezonde groene leefomgeving