Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het armoedebeleid en de schuldhulpverlening. Het landelijk kader en de programma’s bieden ondersteuning bij het vormgegeven van uw lokaal beleid. Een integrale aanpak van armoede en gezondheid is belangrijk omdat bij mensen die leven in armoede vaak meerdere problemen tegelijkertijd spelen.
Landelijk beleid
Armoedebestrijding
De brede armoede- en schuldenaanpak wordt met volle kracht doorgezet. In het coalitieakkoord staat hierover: 'In totaal investeren we €500 miljoen per jaar in het hervormen van de arbeidsmarkt, reïntegratie en het aanpakken van armoede en schulden. Ook trekken we €300 miljoen per jaar uit voor lastenverlichting van het mkb via loondoorbetaling bij ziekte. We nemen maatregelen om het aantal kinderen dat in armoede opgroeit in vier jaar tijd te halveren en hanteren daarbij een eenduidige, realistische, relatieve definitie van armoede. We herijken elke vier jaar het sociaal minimum om vast te stellen of dit toereikend is om van te leven en mee te doen in de samenleving'. Lees meer over de kabinetsplannen om schulden aan te pakken.
Kinderarmoede
Het is belangrijk dat ieder kind de kans krijgt om mee te doen met leeftijdsgenoten. Het kabinet stelt daarvoor elk jaar € 100 miljoen beschikbaar om kinderarmoede tegen te gaan. Hiervan gaat € 85 miljoen naar de gemeenten. Het geld kan gebruikt worden voor bijvoorbeeld schoolspullen, sporten, muziekles en schoolreisjes. Lees ook over het Jeugdfonds Sport & Cultuur dat helpt om kinderen uit gezinnen met weinig geld mee te laten doen aan creatieve of sportieve activiteiten.
Nationaal Preventieakkoord
Gemeenten kunnen een lokale of regionale aanpak formuleren voor de ambities uit het Nationaal Preventieakkoord. Daarbij kunnen zij zich richten op de leefstijlthema’s roken, overgewicht en problematisch alcoholgebruik in samenhang met achterliggende factoren zoals, armoede, schulden, stress en eenzaamheid.
Programma's
Hieronder zijn een aantal landelijke programma's weergegeven die mensen in armoede hulp bieden. Ontdek hoe u als gemeente of GGD (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst) deze programma's kunt inzetten.
In 2015 heeft de VN 17 ambitieuze Global Goals voor duurzame ontwikkeling vastgesteld. Alle Global Goals hebben subdoelen die direct of indirect verband houden met het dagelijkse werk van lokale en regionale overheden. Global Goal 1 gaat over het halveren van het aantal mensen dat onder de armoedegrens leeft, het zorgen voor gelijke toegang tot basisvoorzieningen en gelijke economische rechten en het vergroten van weerbaarheid van mensen in kwetsbare situaties.
Schouders eronder (2017-2022) is een landelijk programma, gesubsidieerd door het ministerie van SZW (Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid). Het programma is bedoeld om de schuldhulpverlening in Nederland te verbeteren. Schouders Eronder wil de kennis verbeteren van iedereen die een rol heeft in het signaleren, voorkomen en oplossen van schulden. Binnen enkele jaren moet iedereen binnen de schuldhulpverlening kunnen werken met de beste methoden, zodat mensen met schulden zo goed mogelijk geholpen worden.
Het actieprogramma Kansrijke Start richt zich op kinderen in de eerste 1.000 dagen van hun leven, met name kinderen die geboren worden in een kwetsbare situatie. Met een landelijke coalitie en met lokale coalities wordt ingezet op maatregelen langs drie actielijnen: voor de zwangerschap, tijdens de zwangerschap en na de geboorte.
Gezond in... is het stimuleringsprogramma dat circa 150 GIDS (Gezondheid In De Stad)-gemeenten ondersteunt bij het versterken van hun lokale aanpak van gezondheidsachterstanden. Gezond in... wordt uitgevoerd door Pharos (Pharos is het expertisecentrum gezondheidsverschillen.) en Platform31 in het kader van het Nationaal Programma Preventie. Het gaat daarbij niet om blauwdrukken maar om het aansluiten bij wat gemeenten al doen. Het programma biedt de gemeenten advies, praktische instrumenten en landelijke en regionale bijeenkomsten. Ook organiseert Gezond in… ieder jaar een leerkring voor gemeenten op het verstreken van de verbinding van armoede en gezondheid.
De landelijke Alliantie Kinderarmoede is opgericht door Alles is Gezondheid, Missing Chapter Foundation en het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid. Samen met verschillende (publieke en private) partners willen zij armoede onder kinderen uitbannen.
Binnen het kennisprogramma 'Vakkundig aan het werk' (2015-2022) gebruiken wetenschappers samen met gemeenten de nieuwste wetenschappelijke inzichten om mensen die kampen met armoede, en daardoor sociale uitsluiting, te helpen. Ze onderzoeken verborgen armoede om mensen die hulp nodig hebben beter te bereiken. Ook komt er een evaluatie- en effectiviteitsonderzoek naar bestaande armoederegelingen en schuldhulpverlening om zo de kwaliteit te verbeteren. Dit project loopt tot 2022. Lees meer over de voortgang van de projecten.
Het onderdeel Eenvoudig maatwerk van het programma Sociaal Domein zoekt naar doorbraken op lokaal en landelijk niveau om mensen met ‘gestapelde problemen’, waaronder schulden, beter te helpen. Een belangrijk onderdeel van het traject richt zich op preventie en het voorkomen van een stapeling van problemen. Voor bepaalde groepen zijn nieuwe voorzieningen nodig, zodat mensen bijvoorbeeld niet onbedoeld in de schulden raken. Hiervoor worden de leerervaringen van de City Deal Inclusieve Stad gebruikt. Met onder andere als doel de wijkteams meer handelingsruimte te geven, meer kostenbewust te laten handelen en verder te professionaliseren.