Om iets aan gezondheidsverschillen in uw gemeente te doen, heeft u cijfers en feiten nodig. Zo kunt u prioriteiten stellen, bepalen wat uw doelgroepen zijn en heeft u meer kans dat uw beleid effectief zal zijn.

 

Wat zijn gezondheidsverschillen?

Gezondheidsverschillen zijn verschillen tussen groepen mensen qua levensverwachting, aantal gezonde jaren en ervaren gezondheid. Er zijn veel factoren van invloed op deze gezondheidsverschillen. Een van die factoren is  sociaaleconomische status. Indicatoren voor sociaaleconomische status zijn: opleiding, beroep en inkomen. Daar worden omgeving, welvaart en vermogen vaak aan toegevoegd.

Een voorbeeld van zo’n sociaaleconomisch gezondheidsverschil: hoogopgeleide mannen leven 5,8 jaar langer dan laagopgeleide mannen, hoogopgeleide vrouwen 4,3 jaar langer dan laagopgeleide vrouwen. Dit is een verschil van gemiddeld 4,4 jaar in levensverwachting. Ook leven hoogopgeleiden langer in goede ervaren gezondheid. Het verschil tussen hoog- en laagopgeleide mannen in goed ervaren gezondheid is 14,6 jaar, voor vrouwen is dit verschil 15 jaar. Bekijk meer cijfers over gezondheidsverschillen op VZinfo. 

 

Oorzaken gezondheidsverschillen

Een van de oorzaken is dat door sociaaleconomische status de toegang van een individu of groep tot middelen voor het krijgen en behouden van een goede gezondheid verschilt. Daarnaast zijn er andere factoren, waaronder:

Deze factoren beïnvloeden elkaar over een langere tijdsperiode en stapelen zich tijdens de levensloop op. Ze liggen voor een groot deel buiten het gezondheidsdomein en niet iedereen heeft er in dezelfde mate vat op of kan er verantwoordelijkheid over nemen. Ook maakt interactie tussen factoren  gezondheidsverschillen complex.
 

Gezondheidsvaardigheden

Gezondheidsinformatie vinden, begrijpen, beoordelen en toepassen noemen we gezondheidsvaardigheden. Mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden blijken:
•    minder goed in staat te zijn zelf thuis om te gaan met gezondheid en ziekte;
•    meer moeite te hebben om hun weg te vinden binnen de zorg;
•    het moeilijk te vinden om in een consult een actieve gesprekspartner te zijn;
•    meer gebruik te maken van zorg;
•    over het algemeen slechtere gezondheidsuitkomsten te hebben en eerder dood te gaan.

Een kwart van de Nederlanders van 18 jaar en ouder heeft onvoldoende of beperkte gezondheidsvaardigheden. Hoogopgeleiden hebben over het algemeen grotere gezondheidsvaardigheden dan laagopgeleiden. Bekijk meer cijfers in de factsheet Gezondheidsvaardigheden in Nederland (Nivel, 2021).  
 

Laaggeletterdheid 

Is iemand laaggeletterd? Dan heeft hij een grotere kans op minder gezondheidsvaardigheden. 2,5 miljoen Nederlanders van 16 jaar en ouder hebben moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Ook hebben zij vaak moeite met het gebruiken van een computer.

Gevolgen gezondheidsverschillen

De gevolgen van gezondheidsverschillen gaan verder dan een mindere kwaliteit van leven en kortere levensduur. Gezondheidsverschillen zijn van invloed op de hele samenleving. Denk aan de mate van onderwijs en arbeidsmarktparticipatie, economische ontwikkeling en de mate van zorggebruik en -kosten. Gezondheid stelt mensen in staat om deel te nemen aan het economische en maatschappelijk leven. Dit levert niet alleen welvaart op, maar draagt ook bij aan de sociale cohesie.

Meer informatie

 

Organisaties met cijfers en feiten

Websites met cijfers en feiten

Publicaties