Als je beleid maakt voor vitaal ouder worden in jouw gemeente of regio is het belangrijk dat je de cijfers en feiten kent van de regio, gemeente of wijk waar jij je op richt. En dat je weet hoe het staat met de gezondheid en vitaliteit van jouw doelgroep. Op deze pagina lees je hoe jij deze cijfers in kaart brengt en duidt. Ook verwijzen we je naar bronnen met cijfers en feiten die je kunnen helpen om een lokaal gezondheidsprofiel te maken. Daarmee kun je het gesprek aangaan met andere partijen om het beleid vorm te geven. Lees over:

 

Breng de kenmerken van de doelgroep in kaart

Voor wie maak je beleid? Voor een effectieve aanpak moet je dat goed weten. Wat zijn relevante kenmerken van de doelgroep? Ga je aan de slag voor een hele regio, een bepaalde gemeente, een specifieke doelgroep of een specifieke wijk of buurt? Wie wonen daar? Bij vitaal ouder worden kun je bijvoorbeeld denken aan een woonsituatie (zelfstandig of niet), sociaaleconomische positie of opleidingsniveau en culturele achtergrond. Contact met inwoners zelf hierbij essentieel: leg je oor te luisteren bij hen. Of ga in gesprek met professionals die dagelijks met inwoners werken, zoals sociaal werkers en buurtsportcoaches. 

 

Benut data: cijfers en feiten vitaal ouder worden 

Data bieden informatie voor beleid. Als je die paraat hebt, helpt dat om in gesprek te gaan en prioriteiten te stellen. Je kunt vaak gebruik maken van diverse bronnen. Hieronder vind je de opsomming van zowel regionale en lokale cijfers als landelijke feiten en cijfers. Hiermee kun je de data die je in jouw regio al beschikbaar hebt aanvullen. 

Regionale en lokale cijfers

  • GGD: een goed startpunt is de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen van de GGD. Je vindt daarin cijfers per gemeente over leefstijl (bewegen, overgewicht, alcohol, roken en slapen) en leefomgeving, mentale gezondheid (eenzaamheid, veerkracht, stress, angst, depressie en suïcidegedachten) en sociale gezondheid (participatie, sociale steun). Vraag jouw regionale GGD naar meer informatie, of vind jouw GGD op Home - GGD. Voor veel gemeenten zijn er ook cijfers op wijkniveau beschikbaar. De GGD kan hierbij goed adviseren en ondersteunen.
  • Regiobeeld.nl
  • Op waarstaatjegemeente.nl | VNG  vind je een overzicht van gebundelde data uit verschillende bronnen voor o.a. het sociaal en het fysiek domein.
  • Gemeentezorgspiegel | Vektis.nl biedt een overzicht van zorgdata, verrijkt met data van gemeenten zelf.

Landelijke feiten en cijfers

Gebundelde gegevens vind je op Ouderen | vzinfo.nl. Enkele feiten en cijfers: 

  • Begin 2024 telt Nederland ruim 3,7 miljoen mensen ouder dan 65 jaar. Het aantal ouderen neemt toe. Bevolking | vzinfo.nl
  • Ervaren gezondheid neemt af met het ouder worden. Van de kinderen en jongeren tot en met 17 jaar ervaart 95,3% de gezondheid als (zeer) goed. Bij mensen tussen de 65-74 jaar 69,5% en van de 75-plussers nog 58,9%.
  • 65-plussers met een hoger inkomen ervaren hun gezondheid als beter dan 65-plussers met een lager inkomen. (Hoogste vs. laagste inkomensgroep bij mannen: 76% vs. 46,6% en bij vrouwen 75,4% vs. 44,3%). Ervaren gezondheid | vzinfo.nl
  • Mensen met basisonderwijs of vmbo Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) (Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) )-opleiding leven gemiddeld 14 jaar minder in goed ervaren gezondheid dan mensen met een hbo- of universitaire opleiding. Gezonde levensverwachting | vzinfo.nl
  • Participatie (eigen regie): Van alle Nederlanders (18 jaar en ouder) ervaart 90,6% matig tot veel regie over eigen leven. Bij mensen tussen de 65-75 jaar is dit 89,5%, bij 74 tot 84-jarigen is dit 83,1% en van de 85-plussers 72,7%. 

Cijfers over ouderen en leefstijl, mentale gezondheid en sociale aspecten vind je op:

Ga in gesprek om data te duiden

Data bieden een gedegen uitgangspunt, maar vertellen niet het hele verhaal. Je hebt zowel kwalitatieve als kwantitatieve gegevens nodig. Kwalitatieve gegevens vind je door te spreken met inwoners en partners. Dit doe je bijvoorbeeld door een bezoek aan de buurt, wijkgesprekken of via een internetpanel. Als je in gesprek gaat met samenwerkingspartners en inwoners over de gegevens, krijg je nog beter inzicht in wat er speelt. Dat helpt om vervolgens passende doelen te kunnen stellen.

Voorbeeld uit de praktijk: zomertour Den Haag

Met de Actielijn Seniorvriendelijk Den Haag wil de gemeente, samen met de ouderen en andere initiatiefnemers, bereiken dat oudere inwoners actief en vitaal blijven en zich minder eenzaam voelen. En dat zij in een veilige omgeving kunnen wonen met toegankelijke en passende voorzieningen. Naast het in kaart brengen van de situatie in Den Haag in cijfers, is een ‘zomertour’ (zie pag. 12) gehouden. Daarin voerde men gesprekken met ouderen met verschillende culturele achtergronden, op verschillende plekken. 

“De zomertour heeft ons meer inzicht gegeven in de behoeftes van senioren met een migratieachtergrond en dit heeft geleid tot concrete acties om het beleid inclusiever te maken.” 

Actielijn Seniorvriendelijk Den Haag | denhaag.raadsinformatie.nl