Roken is slecht voor de gezondheid. In Nederland overlijden elk jaar bijna 20.000 mensen aan de gevolgen van roken. Daarom is er wetgeving om roken te ontmoedigen.

Tabaks- en rookwarenwet

De Tabaks- en rookwarenwet is bedoeld om tabaksgebruik te beperken en niet-rokers te beschermen. In de afgelopen jaren zijn er aanpassingen gedaan voor elektronische dampwaar zonder nicotine, zoals e-sigaretten. In de wet staat onder andere het volgende:

  • Roken is verboden in alle openbare binnenruimten, binnen in de horeca, scholen en op schoolpleinen. NS Nederlandse Spoorwegen (Nederlandse Spoorwegen ) en Prorail hebben alle NS-stations rookvrij gemaakt.
  • Speciale rookruimtes: werknemers mogen in of aan hun gebouwen geen speciale rookruimtes inrichten.
  • Geen verkoop aan jongeren onder de 18 jaar: winkeliers mogen geen tabak of tabaksartikelen of elektronische dampwaar zonder nicotine verkopen aan jongeren onder de 18 jaar.
  • Tabaksreclame is verboden: in elke vorm, behalve in bepaalde tabaksspeciaalzaken.
  • Sponsoring van evenementen door de tabaksindustrie is verboden.
  • Beperking van verkooppunten: verkoop via sigarettenautomaten is verboden, net als online verkoop van tabak en e-sigaretten of vapes en de verkoop hiervan in supermarkten en de horeca.

Personen die de regels overtreden riskeren een boete. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) handhaaft deze wet. Zij voert controles uit bij allerlei bedrijven, van supermarkt tot ziekenhuis en van dorpskroeg tot stadhuis. Als gemeente heeft u op grond van de Tabaks- en rookwarenwet geen handhavingstaken. Wel kun je een melding doen bij de NVWA als je een overtreding constateert.

Bekijk de Tabaks- een rookwarenwet op de website Overheid.nl.

 

Nationaal Preventieakkoord

Het Nationaal Preventieakkoord is een landelijk kader met afspraken om roken, overgewicht en problematisch alcoholgebruik tegen te gaan. Zo moet het ervoor zorgen dat kinderen rookvrij kunnen opgroeien. Het Nationaal Preventieakkoord is een afspraak tussen verschillende partijen, waaronder de landelijke overheid. In het akkoord staan onder andere de volgende zaken:

  • Minder dan 5% van de volwassen rookt in 2040.
  • 100% rookvrije kindomgeving in 2025.
  • Geen eigen risico voor de behandeling of medicatie om te stoppen met roken
  • Hogere prijzen: in 2020, 2023 en 2024 zijn de accijnzen op tabaksproducten flink verhoogd
  • Sigaretten en shag zijn niet meer zichtbaar: sinds 1 juli 2020 zijn rookwaar in supermarkten niet meer zichtbaar voor klanten. Voor overige verkooppunten is dit sinds 1 januari 2021. Alleen bepaalde speciaalzaken zijn uitgezonderd van dit verbod.
  • Gezondheidswaarschuwingen op verpakkingen: sinds 1 oktober 2020 is elke verpakking van sigaretten en shag neutraal en staat er een gezondheidswaarschuwing op.
  • Rookvrije terrassen: stimuleren van de horeca om terrassen rookvrij te maken.

Lees het Nationaal Preventieakkoord op de website van Rijksoverheid.

Overige wetgeving, akkoorden en subsidiemogelijkheden

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG Vereniging van Nederlandse Gemeenten (Vereniging van Nederlandse Gemeenten)) stimuleert gemeenten om de landelijke maatregelen lokaal in te vullen. Dit kan via het afsluiten van een lokaal preventieakkoord. Het is mogelijk om hier als gemeente subsidie voor aan te vragen.

Lees meer over de subsidiemogelijkheden voor een lokaal preventieakkoord. 

De Rookvrije Generatie wil dat kinderen worden beschermd tegen tabaksrook en de verleidingen om te gaan roken. Als gemeente kunt u hieraan bijdragen door omgevingen waar kinderen komen (mee)rookvrij te maken. Ruim 8 op de 10 gemeenten zetten zich al in voor een rookvrije omgeving. Zij leren van de ervaringen van andere gemeenten.

Het verhaal van de Rookvrije Generatie is een goede manier om breed draagvlak te creëren voor tabaksontmoediging. De beweging ‘Op weg naar een Rookvrije Generatie’ is een initiatief van de Hartstichting, KWF Kankerbestrijding en het Longfonds.

Lees meer op de website Rookvrijegeneratie.nl

De nieuwe omgevingswet biedt verschillende aanknopingspunten om gezondheidsdoelen in de gemeentelijke omgevingsvisie op te nemen.  De Omgevingswet heeft als maatschappelijk doel het in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving. Een rookverbod in de openbare ruimte draagt daaraan bij.

Het Nederlandse tabaksontmoedigingsbeleid sluit ook aan bij de doelen van de EU Europese unie (Europese unie) en de WHO World Health Organization (WHO) Wereldgezondheidsorganisatie (World Health Organization (WHO) Wereldgezondheidsorganisatie ):

  • voorkomen dat jongeren beginnen met roken
  • mensen helpen die willen stoppen met roken 
  • mensen beschermen tegen tabaksrook

Deze doelen zijn wettelijk verankerd in de Europese Tabaksproductenrichtlijn en opgenomen in het WHO-kaderverdrag tabaksontmoediging (FCTC). Deze internationale wet- en regelgeving is vooral relevant voor het landelijke rookbeleid. Het FCTC verplicht overheden om zeer terughoudend te zijn in contacten met de tabaksindustrie. Dit geldt dus ook voor gemeenten. Lees hier meer over op Rijksoverheid.nl.

 

Meer informatie