Als u uw interventie wilt indienen voor het erkenningstraject dan dient u daarbij een procesevaluatie aan te leveren. Op deze pagina leest u eerst over wat een procesevaluatie inhoudt, wat hiervoor de criteria zijn vanuit het erkenningstraject en hoe u te werk kunt gaan. Daarna reageert ervaringsdeskundige Annemien Haveman op drie vragen over een procesevaluatie. 

Wat is een procesevaluatie?

Met een procesevaluatie gaat u na of de aanpak op de juiste wijze en naar tevredenheid is uitgevoerd. U onderzoekt wat goed ging bij de uitvoering van de interventie, maar ook wat tegenviel of niet gelukt is. Door de evaluatie krijgt u inzicht in waarom bepaalde resultaten achterblijven bij de verwachtingen en met deze informatie kunt u de interventie verbeteren. Voor het erkenningstraject gelden een aantal criteria waaraan uw evaluatie moet voldoen. Download de Criteria procesevaluatie erkenningstraject

Wanneer begin ik met deze evaluatie?

Begin zo vroeg mogelijk met het verzamelen van ervaringen bij de deelnemers en de uitvoerders. Dat geeft u een goed zicht op de uitvoering en de succes- en verbeterfactoren. Zeker als u deze input gebruikt om de interventie gaandeweg te verbeteren kunt u niet vroeg genoeg beginnen.

Wat hoort er in de procesevaluatie?

  • Verloop van de uitvoering: ging het zoals gepland, waren de uitvoerders in staat de interventie uit te voeren?
  • Bereik van de doelgroep: heeft u hen bereikt en zo nee, waarom niet en zo ja, waardoor is het wel goed gelukt?
  • Beschrijving van het type onderzoek. Bijvoorbeeld procesevaluatie, behoefteanalyse, tevredenheidmeting, casusonderzoek etc.
  • De onderzoeksmethode. Hier gaat het om bijvoorbeeld schriftelijke vragenlijsten, mondelinge interviews, observaties, logboeken, focusgroepen, paneldiscussies etc.
  • De omvang van het onderzoek (het aantal onderzochte uitvoerders en deelnemers).
  • Waardering en ervaring van deelnemers en uitvoerders van de interventie.
  • Succes-en faalfactoren volgens de uitvoerders en de deelnemers. Wat heeft u gedaan om de interventie op basis van deze feedback aan te passen?
  • Belangrijke randvoorwaarden voor de uitvoering van de interventie. Denk aan draagvlak, middelen en besluitvorming. 
  • Contextuele kenmerken die van invloed waren op de uitvoering. Bijvoorbeeld de fysieke omgeving, beslotenheid en samenstelling van de buurt.

Drie vragen aan Annemien Haveman

Interventie-eigenaren stellen het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) (afdeling Gezond Leven) regelmatig vragen over de inhoud van een procesevaluatie. Enkele legden we voor aan Annemien Haveman. Zij heeft vanuit haar functie bij de GGD Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst) Noord- en Oost-Gelderland en  Wageningen University & Research veel ervaring met de uitvoering van een goede procesevaluatie. Ook is Annemien redacteur van het boek Epidemiology in Public Health Practice
 

Welke informatie mag niet ontbreken in een procesevaluatie?

'Cruciaal bij een evaluatie is de vraag: voor wie voer je de evaluatie uit? Waar is/zijn deze partij(en) voor verantwoordelijk en wat gaan zij met de informatie doen? Deze vraag bepaalt voor een belangrijk deel welke informatie je moet verzamelen. Een beleidsmedewerker van een gemeente heeft bijvoorbeeld vaak een andere informatiebehoefte dan een uitvoerend professional. En professionals hebben weer andere behoeften dan wetenschappers.'
 

Waar haal ik de informatie vandaan?

'Deze informatie voor een procesevaluatie is vaak afkomstig uit heel verschillende bronnen. Je kunt denken aan aanwezigheidsregistraties, interviews of focusgroepgesprekken met deelnemers en professionals. En ook aan (korte) vragenlijsten om bijvoorbeeld de klanttevredenheid te meten. Verder kunnen notulen en logboeken een belangrijke bron van informatie zijn. Daarnaast zie ik ook steeds vaker dat observaties worden uitgevoerd aan de hand van observatieformulieren.' 
 

Is de omvang van belang voor de kwaliteit?

'De omvang van de procesevaluatie is sterk afhankelijk van (de grootte van) het project. Als je een nieuw programma dat uit veel onderdelen bestaat wilt pilot-testen, dan wil je veel informatie verzamelen. Juist omdat dit je helpt de implementatie van het programma te verbeteren. Bekijk daarom al in een vroeg stadium wat je wilt weten (en dus meten) en wie je daarvoor nodig hebt.'

Voorbeeld procesevaluatie