Sinds 2016 heeft Zweden een nieuwe meerjarige strategie op het gebied van geestelijke gezondheid. Deze nationale strategie moet een impuls geven aan onder andere preventie, vroege interventies en de maatschappelijke participatie en rechtspositie van mensen met psychische problemen. Er is daarnaast extra aandacht voor kwetsbare groepen, voor de zorgbehoeften in verschillende levensfasen en voor genderspecifieke aspecten.
Werkwijze
De strategie is intersectoraal en bundelt de inzet van landelijke en lokale overheden. Binnen het jeugdbeleid is bijvoorbeeld geld vrijgemaakt waarmee provincies een gedegen analyse kunnen maken van de geestelijke gezondheid van kinderen en jongeren, hoe deze het beste geborgd en bevorderd kan worden. Omdat jongeren met psychische klachten of stoornissen een groter risico op schooluitval of werkeloosheid lopen zet het Zweeds nationaal agentschap voor jeugd en samenleving (in opdracht van het ministerie van Onderwijs) extra in op het ondersteunen van jongeren met dit soort problematiek.
Zweden heeft tevens een nationaal plan voor preventie van suïcide. Het verbeteren van het sociaal perspectief van kwetsbare groepen maakt daar onderdeel van uit, evenals het ondersteunen van de rol van vrijwilligersorganisaties. Het plan zet onder andere ook in op het minder toegankelijk maken van methoden voor zelfdoding en het tegengaan van overmatig alcoholgebruik. In de regio Stockholm heeft men een protocol ontwikkeld voor de verschillende hulpdiensten, zodat hulpverleners die bij noodoproepen in verband met suicide(pogingen) op een bepaalde en zelfde manier in actie komen. Er zijn afspraken gemaakt over taakverdeling, zodat na afloop duidelijk is waar slachtoffers en eventuele getuigen terecht kunnen voor verdere hulp. De medewerkers hebben een speciale training gevolgd waarin aandacht is voor zaken als vooroordelen en luistervaardigheden.
Effect
De brede strategie loopt tot 2020 en zal tegen die tijd geëvalueerd worden en waar nodig bijgesteld. Vanaf het tweede jaar na introductie (in 2008) van het huidige programma gericht op preventie daalde het aantal suïcides in Zweden bij alle leeftijdsgroepen, maar onder jongeren tot 24 jaar bleef het aantal stabiel.
Toepasbaarheid in Nederland
Het Zweedse voorbeeld kan inspiratie voor Nederland leveren voor samenwerking tussen veel verschillende partners en beleidssectoren, vooral op lokaal niveau. De brede strategie kent algemene uitgangspunten en doelstellingen, maar stimuleert binnen dat kader een divers aanbod dat is toegesneden op de behoeften van specifieke bevolkingsgroepen. Ten aanzien van jongeren pleitte het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) voor een bredere beleidsstrategie om jongeren mentaal gezond en weerbaar te houden, naast het toepassen van ‘losse’ interventies (bron: VTV2018).
In de volgende afbeelding staan de onderdelen van de nieuwe strategie in Zweden: Migratie, Publieke gezondheid, Scholing en vrije tijd, Arbeidsmarkt, Gezondheidszorg, Sociale zaken, Gevangeniswezen, Non-profit organisaties en Spoedeisende hulp en preventie:
Meer informatie
Lees meer over het National Action Programme for Suicide Prevention (Engelstalig)