Decoratieve foto van een man en een vrouw die door een straat vol planten wandelen. Ze praten met elkaar. De vrouw laat ondertussen haar hond uit.

Benieuwd welke kennis beschikbaar is en welke bronnen van het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) en de landelijke kennisinstituten je kunt raadplegen om te werken aan de doelen van het GALA? Je vindt het op deze pagina. 

 

Doelen binnen het GALA 

Binnen het GALA zijn gemeenschappelijke doelen opgesteld om te werken aan gezond en actief leven, onderschreven door het ministerie van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport), gemeenten, GGD Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst)'en en zorgverzekeraars. Hieronder vind je alle doelen en de daarbij beschikbare kennis en informatiebronnen die je helpen om aan deze doelen te werken.

Gemeenten ontwikkelen een lokale aanpak voor het terugdringen van gezondheidsachterstanden om kwetsbare groepen te bereiken. Dit begint al bij de eerste duizend dagen van een kind, want die zijn in grote mate bepalend voor de gezondheid op latere leeftijd. Daarom is een kansrijke start voor elk kind onbetwist een noodzakelijke voorwaarde voor een gezond leven.

Gezondheidsachterstanden

Kansrijke Start

Het versterken van de sociale basis gaat over het omzien naar  elkaar in de wijken, buurten en dorpen. Maar ook over het autonoom kunnen leiden van het leven met eigen regie en een netwerk vanuit die basis. Gemeenten faciliteren een sterke lokale sociale basis  met een sterke sociale samenhang en laagdrempelige toegankelijke voorzieningen waar mensen op elkaar kunnen terugvallen en meedoen in de samenleving.

Versterken sociale basis

Mantelzorg

Eén tegen Eenzaamheid

Welzijn op recept

De recente cijfers over roken, overgewicht, alcoholgebruik, bewegen en mentale gezondheid onder volwassenen en kinderen onderstrepen de urgentie om blijvend in te zetten op de doelen van het Nationaal Preventieakkoord. En voor het bevorderen van een integrale aanpak van een gezonde leefstijl in een gezonde leefomgeving. Met de afspraken in het GALA kun je uitvoering geven aan enkele specifieke onderwerpen uit het preventieakkoord en sportakkoord II.
 

Aanpak overgewicht en obesitas

 

Leefstijl algemeen

OKO - Opgroeien in een kansrijke omgeving

Vroegsignalering alcoholproblematiek

Roken en Drugs

Sport en Bewegen

Seksuele Gezondheid

Mentale gezondheid en weerbaarheid zijn belangrijke voorwaarden om gezond te leven en gezond op te groeien. Gemeenten worden gestimuleerd mentale gezondheid te integreren in hun bredere aanpak gezondheid.

Artikel 5a van de Wpg Wet publieke gezondheid (Wet publieke gezondheid) geeft gemeenten opdracht om zorg te dragen voor de uitvoering van de ouderengezondheidszorg. Door de vergrijzing wordt het steeds belangrijker hoe hier invulling aan gegeven wordt. Vitaal ouder worden gaat over lichamelijke vitaliteit, waar voldoende bewegen en goede voeding aan bijdragen. Maar ook over vitaal blijven op sociaal  en mentaal gebied, met een sociaal netwerk waar je deel van uitmaakt en door activiteiten te ondernemen waardoor je je zinvol voelt. Het gaat erom dat mensen, samen met hun naasten, in regie blijven over hun eigen leven.

Voor een domeinoverstijgende inzet is samenwerking nodig. Zowel lokaal als regionaal. En niet alleen binnen het gemeentelijk domein en het zorgdomein (zoals huisarts, wijkverpleegkundige) op lokaal niveau, maar ook tussen gemeenten en met het zorgdomein op regionaal niveau (zoals zorgverzekeraars). Daarnaast is voor een landelijk dekkend aanbod voor de ketenaanpakken van belang dat gemeenten en zorgverzekeraars op regionaal niveau afspraken maken, die op lokaal niveau tot uitvoering komen.

Domeinoverstijgende inzet vanuit een regionale preventieinfrastructuur:

Vijf ketenaanpakken

In het GALA zijn afspraken gemaakt om te komen tot een landelijk dekkend aanbod van vijf ketenaanpakken. Hierover dienen gemeenten en zorgverzekeraars op regionaal niveau afspraken te maken, die op lokaal niveau tot uitvoering komen. Hieronder vind je deze vijf ketenaanpakken en doorververwijzingen naar meer informatie.

Er wordt gewerkt aan handreikingen voor de verschillende ketenaanpakken. Deze handreikingen bevatten informatie over de stappen die je moet doorlopen om de ketenaanpak te implementeren. Ook vind je veel informatie, formats en inspirerende praktijkvoorbeelden. Indien beschikbaar zijn deze hieronder opgenomen. 

Hoewel elk van de ketenaanpakken uniek is in zijn focus, zijn ze niet bedoeld als losse initiatieven. Om de onderlinge samenhang tussen de ketenaanpakken toe te lichten, is er een voorwoord geschreven, in
samenwerking met het ministerie van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport), de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Zorgverzekeraars Nederland en GGD Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst) GHOR Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio) Nederland.

De Ketenaanpak Kansrijke start is bedoeld om gezinnen in een kwetsbare situatie vroeg in beeld te brengen. Zo kunnen deze gezinnen zo snel mogelijk de zorg en ondersteuning krijgen die ze nodig hebben, met als richtpunt de eerste 1000 dagen na de geboorte van een kind. Lees meer over het programma: Actieprogramma Kansrijke Start | Kansrijke Start

Lees meer over het stimuleringsprogramma lokale coalities Kansrijke Start voor ondersteuning van gemeenten bij het bouwen of versterken van lokale (en/of regionale) coalities rond de eerste 1000 dagen van kinderen.
 

Handreiking

Voor iedere ketenaanpak wordt er vanuit de implementatietrajecten een handreiking  opgesteld met een concrete beschrijving van de uit te voeren onderdelen van de ketenaanpak in de verschillende domeinen. Lees hier de handreiking ketenaanpak Kansrijke Start.
 

Monitoring

Met de ondertekenaars van GALA is afgesproken de uitvoering van het GALA te monitoren. Op de pagina Monitoring GALA leest u waarom, hoe er gemonitord gaat worden en welke informatie we hiervoor van u nodig hebben. Het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) volgt de invoering van het actieprogramma Kansrijke Start met een landelijke monitor en ondersteunt sinds 2021 gemeenten bij het volgen van de lokale ontwikkelingen binnen Kansrijke Start door middel van een lokale lerende evaluatie. Zie ook de indicatorenset voor de Lokale Monitoring Kansrijke Start.

 

De ketenaanpak valpreventie is voor thuiswonende ouderen van 65 jaar of ouder die meer risico lopen op vallen. Er zijn erkende beweeginterventies ingekocht door het sociaal domein die zich richten op het verkleinen van het risico op vallen. 

Handreiking en infographic

Voortgang ketenaanpak Valpreventie voor ouderen

Procesupdate 21 maart 2024: In deze update informeren wij je over enkele knelpunten tussen deze ketenaanpak en de Zorgverzekeringswet.

Werkwijze valrisicobeoordeling: De afgelopen periode hebben LHV Landelijke Huisartsen Vereniging (Landelijke Huisartsen Vereniging), NHG Nederlands huisartsengenootschap (Nederlands huisartsengenootschap), Ineen, VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en Zorgverzekeraars Nederland gesproken over de wijze waarop de valrisicobeoordeling kan worden georganiseerd. Wat er is afgesproken is te lezen in de Werkwijze valrisicobeoordeling.

Monitoring

Met de ondertekenaars van GALA is afgesproken de uitvoering van het GALA te monitoren. Op de pagina Monitoring GALA lees je waarom, hoe er gemonitord gaat worden en welke informatie we hiervoor van jullie nodig hebben. 

Handreiking

In deze Handreiking voor zorgverzekeraars en gemeenten bij het Landelijk model ketenaanpak voor kinderen met overgewicht en obesitas ontwikkeld in opdracht van het ministerie van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) komen onder meer aan bod:

  • de minimale randvoorwaarden om de keten als een samenhangend geheel te realiseren en duurzaam te laten functioneren.
  • welke onderdelen van zorg en ondersteuning tenminste beschikbaar moeten zijn vanuit de zorgverzekering en vanuit de gemeente.
  • welke kosten onder verantwoordelijkheid van de gemeente vallen en welke onder verantwoordelijkheid van de zorgverzekeraar.   

Deze GALA handreiking is aanvullend op alle bestaande documenten  voor de implementatie van de aanpak Kind naar Gezond Gewicht, waaronder de Handreiking van Kind naar Gezonder Gewicht(PDF)  die de processtappen beschrijft voor de lokale projectleider in het realiseren van een lokale aanpak voor kinderen met overgewicht en obesitas.

Monitoring

Met de ondertekenaars van GALA is afgesproken de uitvoering van het GALA te monitoren. Op de pagina Monitoring GALA lees je waarom, hoe er gemonitord gaat worden en welke informatie we hiervoor van jullie nodig hebben. Het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) heeft een indicatorenset ontwikkeld voor de aanpak Kind naar Gezonder Gewicht om de aanpak beter te kunnen volgen en waar nodig te verbeteren.

Financiering

Door de nieuwe regelgeving van de Nederlandse Zorgautoriteit per 1 januari 2024 kunnen onderdelen van de ketenaanpak bekostigd worden vanuit de Zorgverzekeringswet. Momenteel is dit nog niet mogelijk door de benodigde randvoorwaarden. In 2024 wordt wel een eerste stap gemaakt met het vergoeden van specifieke onderdelen. In deze update (mei 2024) staat informatie over de gecombineerde leefstijlinterventie (GLI Gecombineerde Leefstijlinterventie (Gecombineerde Leefstijlinterventie)) voor kinderen met overgewicht of obesitas en de vergoeding daarvan. 

1 januari 2025 voegt de Nederlandse Zorgautoriteit de ‘Tijdelijke toeslag stimuleren landelijke uitrol ketenaanpak’ toe aan de vastgestelde prestaties en tarieven. Deze toeslag is bedoeld om lokaal ruimte te bieden aan maatwerkafspraken die juist voor de regionale (inbedding van de) ketenaanpak relevant kunnen zijn. Met deze extra ruimte wil de NZa Nederlandse Zorgautoriteit (Nederlandse Zorgautoriteit) zorgaanbieders en zorgverzekeraars de mogelijkheid bieden om deze afspraken die veelal samenhangen met het domeinoverstijgende karakter van de ketenaanpak te maken. Meer informatie over de regelgeving Ketenaanpak zorg en ondersteuning voor kinderen met overgewicht en obesitas is te vinden op de website van de NZa.

De Ketenaanpak GLI  is bedoeld om duurzame gedragsverandering te bereiken bij mensen met overgewicht of obesitas. Op dit moment worden in Nederland zeven erkende gecombineerde leefstijlinterventies vergoed vanuit de basisverzekering. Lees welke GLI dat zijn en lees over de beschikbaarheid van een GLI Gecombineerde Leefstijlinterventie (Gecombineerde Leefstijlinterventie) in jouw gemeente.  Lees meer over de Netwerk-/ketenaanpak Overgewicht & Obesitas Volwassenen.

Handreiking

Er is een handreiking beschikbaar: Handreiking voor zorgverzekeraars en gemeenten bij de ketenaanpak Gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) . Zonmw publiceerde eerder al de handreiking “geleerde lessen van duurzame integrale implementatie van de gecombineerde leefstijlinterventie (GLI)”  om regionale samenwerkingsverbanden te helpen met de opzet en implementatie van een GLI in de regio.

Monitoring

Met de ondertekenaars van GALA is afgesproken de uitvoering van het GALA te monitoren. Op de pagina Monitoring GALA lees je waarom, hoe er gemonitord gaat worden en welke informatie we hiervoor van jullie nodig hebben.  Het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) monitort sinds 2019 de landelijke implementatie van de GLI-programma’s, rapportages zijn hier te vinden Gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) | RIVM.

De Ketenaanpak Welzijn op Recept is een werkwijze om mensen met psychosociale klachten te helpen door de samenwerking tussen huisarts, eerstelijns zorgverlener, welzijn en het sociaal domein. Lees meer bij het Landelijk kennisnetwerk Welzijn op Recept.

Handreiking

Het Landelijk Kennisnetwerk Welzijn op Recept heeft samen met Movisie Landelijk Kennisinstituut Sociale Vraagstukken (Landelijk Kennisinstituut Sociale Vraagstukken), VNG Vereniging van Nederlandse Gemeenten (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) en ZN een handreiking en modelovereenkomst regionale inkoop geschreven Welzijn op Recept: modelovereenkomst en handreiking | VNG.

Monitoring

Met de ondertekenaars van GALA is afgesproken de uitvoering van het GALA te monitoren. Op de pagina Monitoring GALA lees je waarom, hoe er gemonitord gaat worden en welke informatie we hiervoor van jullie nodig hebben. Er worden in de handreiking(PDF) tips en indicatoren beschreven voor monitoring en er is ook een handreiking monitoring en evalueren te downloaden. Monitoring en evalueren van Welzijn op Recept | Welzijnoprecept.nl.

Roadmap Gezond Leven

Voor de implementatie en uitvoering van het Integraal ZorgAkkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) heeft de VNG Vereniging van Nederlandse Gemeenten (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) een dynamisch document gemaakt als hulpmiddel voor gemeenten: de roadmap Gezond Leven.