In Nederland zijn de regels voor de verkoop van alcohol vastgelegd in de Alcoholwet (voorheen de Drank- en Horecawet of DHW Drank- en Horecawet (Drank- en Horecawet)). Deze wet is een volksgezondheidswet en die heeft als doel om schade door alcoholmisbruik tegen te gaan. Ook moet de wet overlast door alcohol verminderen.

 

Alcoholwet 

Er is een aantal belangrijke lokale taken vastgelegd in de Alcoholwet:

  • Vergunningverlening. Dit regelt wie waar alcoholhoudende dranken mag verkopen. Dit beperkt de verkoopplekken van alcohol.

  • Toezicht op de naleving van de wet. Een belangrijk onderdeel hiervan is het toezicht op naleving van de leeftijdsgrens van 18 jaar voor de verkoop van alcohol. Ook is het voor jongeren onder de 18 jaar verboden om alcohol bij zich te hebben op publiek toegankelijke plaatsen. Verder is het strafbaar om alcohol door te geven aan een minderjarige (wederverstrekking).  Uitzondering voor strafbaarstelling voor 16- en 17-jarige testkopers in het kader van toezicht en voor strafbaarstelling voor 14- en 15-jarige vmbo Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) (Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo))-leerlingen in het kader van een horecastage. 

  • Vierjaarlijks evalueren en schrijven van een preventie- en handhavingsplan alcohol door gemeenten. Dit plan heeft een focus op het voorkomen van (overmatig) alcoholgebruik onder jongeren.

Daarnaast bevat de Alcoholwet een aantal onderdelen die gemeenten bij verordening kunnen regelen, namelijk:

  • Het verhogen van de minimale vloeroppervlakte-eisen voor horeca- en slijterijbedrijven.
  • Het mogelijk maken voor slijters om proeverijen te organiseren.
  • Het eisen van de aanwezigheid van iemand met een diploma sociale hygiëne op een vervoermiddel waar bedrijfsmatig alcohol wordt geschonken, zoals een bierfiets.
  • Het aanwijzen van een alcoholoverlastgebied wanneer sprake is van ernstige overlast of verstoring van de openbare orde.

Vanuit de politiek en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG Vereniging van Nederlandse Gemeenten (Vereniging van Nederlandse Gemeenten)) zijn sinds 2017 verschillende initiatieven genomen om blurring mogelijk te maken. Blurring staat voor het toestaan van het schenken van alcohol op plaatsen waar de Alcoholwet dit verbiedt, zoals bij de kapper of in een kledingwinkel.  Blurring is niet opgenomen in de Alcoholwet. Wel is er een bepaling opgenomen in de Alcoholwet die het mogelijk maakt voor slijters om proeverijen te organiseren, als er een vrijstelling is verleend door de gemeente.

Vanuit gezondheidsoogpunt is blurring geen goed idee. Niet- drinken is makkelijker in een omgeving die deze keuze ondersteunt. Dat geldt voor iedereen,  maar vooral voor jongeren en mensen die het moeilijk vinden om nee te zeggen tegen alcohol. Bovendien geeft een alcoholvrije omgeving impliciet de boodschap mee dat alcohol er niet (altijd) bij hoort. Lees meer over blurring op via het Expertisecentrum Alcohol

 

Overige wetgeving en afspraken

GALA en alcohol

In het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) zijn doelen opgenomen om het alcoholgebruik onder jongeren te voorkomen, de leeftijdsgrens op alcohol beter na te leven en om alcoholproblematiek vroeger te signaleren. Dit wordt gedaan door:

Een van de doelen van het Nationaal Preventieakkoord is het voorkomen van problematisch alcoholgebruik. Doelstellingen zijn:

  • Verminderen van alcoholgebruik bij zwangerschap: 70% van de verloskundigen heeft in 2022 een training gevolgd om alcoholgebruik bespreekbaar te maken.

  • Verminderen van alcoholgebruik onder minderjarigen: Onder andere via het programma Helder op School en de NIX18-campagne.

  • Aanpakken overmatig en zwaar drinken: Stichting Positieve Leefstijl en KBO-PCOB zetten IkPas/40 dagen geen druppel voort. Deze stichting draagt op deze manier bij aan normverandering en bewustwording van problematisch drinkgedrag. 

  • Verminderen bingedrinken: het in korte tijd veel drinken.  

  • Alcoholverslaving en alcoholmisbruik tegengaan: Het landelijke samenwerkingsverband Vroegsignalering Alcoholproblematiek (SVA) is hiervoor opgericht. 
  • De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG Vereniging van Nederlandse Gemeenten (Vereniging van Nederlandse Gemeenten)) stimuleert gemeenten om de landelijke maatregelen lookal in te vullen via het afsluiten van lokale preventieakkoorden.

Lees meer over het Nationaal Preventieakkoord op de website van de Rijksoverheid.

Het Wetboek van Strafrecht legt een aantal zaken met betrekking tot alcohol vast, namelijk: 

  • Openbare dronkenschap (strafbaar);
  • Verkoop van drank of het toedienen ervan aan dronken personen (verbod);
  • Dronken voeren van kinderen onder de 16 jaar (verbod);
  • Iemand onder geweld of bedreiging alcohol laten drinken (verbod).

De Mediawet verbiedt alcoholreclame op radio en televisie tussen 6.00 uur ’s morgens en 21.00 uur ’s avonds. Ook is productplaatsing (sluikreclame) voor alcoholhoudende drank verboden tijdens dit tijdslot.

De Wegenverkeerswet stelt dat bestuurders niet meer dan 0,5 promille alcohol in hun bloed mogen hebben. Voor beginnende bestuurders (minder dan 5 jaar een rijbewijs) ligt deze grens op 0,2 promille.

In Nederland wordt alcoholreclame grotendeels gereguleerd door middel van zelfregulering door de alcoholindustrie. De Stichting Verantwoorde Alcoholconsumptie (STIVA) is een samenwerkingsverband van drankproducenten en -importeurs. De STIVA beheert de Reclamecode voor Alcoholhoudende Dranken (RVA). In deze code zijn regels voor alcoholreclame opgenomen uit de Europese Richtlijn Audiovisuele Mediadiensten (Richtlijn 2010/13/EU Europese unie (Europese unie)).

Het opstellen van de Reclamecode voor Alcoholvrij en Alcoholarm Bier (RvAAB) was een afspraak uit het Nationaal Preventieakkoord Problematisch Alcoholgebruik. In de code is onder andere vastgelegd dat reclame voor alcoholvrij en alcoholarm bier niet gericht mag worden op jongeren onder de 18 jaar en dat reclame voor alcoholarm bier niet gericht mag worden op zwangere vrouwen en geen actieve verkeersdeelname in beeld mag brengen.

 

Meer informatie