Wilt u op lokaal niveau aan de slag met alcoholbeleid? Dan is het belangrijk om te bepalen op welke doelgroepen u zich wilt richten. En welk gedrag u wilt aanpakken.
Wat bereikt u?
Met alcoholbeleid kun je gezondheids-, veiligheids- en welzijnswinst boeken voor jullie inwoners. Mensen zijn langer gezond en leven langer, dit verlaagt ook de maatschappelijke kosten. Met goed alcoholbeleid verminder je:
- huiselijk geweld
- overlast in het uitgaansleven
- problemen door verslaving
- studievertraging en arbeidsverzuim
- vandalisme
- (verkeers)ongevallen
Maatregelen die gemeenten kunnen nemen zijn:
- beschikbaarheid van alcohol beperken op evenementen;
- verbod op reclame en sponsoring;
- in gesprek gaan over het aanbod van dranken bij het verlenen van een alcoholvergunning.
Doelen bepalen
Start met het maken van een lokale probleemanalyse. Daarmee kun je bepalen waarop je je wil richten. Zo’n analyse geeft je namelijk inzicht in de actuele lokale problematiek. Ook zie je waar een aanpak het hardst nodig is.
De beleidsfocus kan bijvoorbeeld de volgende speerpunten hebben:
- Jongeren onder de 18 jaar: geen alcoholgebruik bij deze groep (NIX18);
- Leeftijdsgroep tot 24 jaar: voorkomen en terugdringen van bingedrinken en dronkenschap;
- Ouderen en ouders voor, tijdens en na de zwangerschap: voorkomen en terugdringen van drinken onder deze risicogroepen;
- Uitgaansleven of sportkantines: terugdringen van drinken in deze omgevingen.
Met de beleidsfocus en de lokale probleemanalyse stel je doelen die je wil bereiken. Formuleer deze doelen zo realistisch mogelijk, zodat je ze kunt halen binnen de beleidsperiode. Stel hierbij de volgende vragen: wat wil de gemeente bereiken, onder welke doelgroepen en op welke termijn?
Voorbeelden van doelen
Werk uw beleidsdoelstellingen zo uit dat ze specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden (SMART (Een doelstelling is SMART als wordt voldaan aan de volgende voorwaarden: Specifiek - Is de doelstelling eenduidig? Meetbaar - Onder welke (meetbare/observeerbare) voorwaarden of vorm is het doel bereikt? Acceptabel - Is deze acceptabel voor de doelgroep en/of het management? Realistisch - Is het doel haalbaar? Tijdsgebonden - Wanneer (in de tijd) moet het doel bereikt zijn? In plaats van Acceptabel (of het synoniem Aanvaardbaar) worden ook vaak Ambitieus (Bewerkstelligt het doel wel een echte verandering?), Actiegericht (Moet er echt iets voor worden gedaan?) of Aanwijsbaar gebruikt (Wie wijs je aan die het doel nastreeft?). )) zijn. Ook moeten ze binnen de lokale context passen. Je kunt bijvoorbeeld de volgende doelstellingen gebruiken en invullen voor jouw gemeente.
Begin 2026 is:
- … het percentage jongeren tussen 15 en 18 jaar dat de afgelopen maand dronken is geweest gedaald naar ...%.
- … het aantal mensen dat overmatig of zwaar drinkt in wijk X en Y teruggebracht van … naar …%.
- … de naleving van de leeftijdsgrens voor alcoholverkoop in sportkantines gestegen van …% naar …%.
Lees meer tips voor het bepalen van prioriteiten en doelen.
Meer informatie
- Handreiking toezicht op de Alcoholwet: dit is een kennisplatform met betrouwbare informatie over de Alcoholwet en biedt ondersteuning aan gemeenten bij de lokale uitwerking van de Alcoholwet.
- Preventie- en handhavingsplan van het Trimbos-instituut. Model voor het Preventie- en handhavingsplan, dat gemeenten helpt bij het systematisch uitdenken van preventie- en handhavingsbeleid, in samenwerking met lokale stakeholders.
- Scanner Lokaal Alcoholbeleid van het Trimbos-instituut. Hulpmiddel bij zowel het evalueren van beleid als het bepalen van (nieuwe) prioriteiten. Dit instrument kan worden uitgevoerd door regionale preventieadviseurs in samenwerking met het Trimbos-instituut.