Wilt u op lokaal niveau aan de slag met alcoholbeleid? Dan is het belangrijk om te bepalen op welke doelgroepen u zich wilt richten. En welk gedrag u wilt aanpakken.

 

Wat bereikt u?

Met alcoholbeleid kunt u gezondheids- en welzijnswinst boeken. Mensen zijn langer gezond en leven langer, dit verlaagt ook de maatschappelijke kosten. Met goed alcoholbeleid vermindert u:

  • huiselijk geweld
  • overlast in het uitgaansleven
  • problemen door verslaving
  • studievertraging en arbeidsverzuim
  • vandalisme
  • (verkeers)ongevallen

Het gebruik van alcohol kost de samenleving 2,3 tot 2,9 miljard euro per jaar. Ruim 1% van de totale zorgkosten zijn het gevolg van alcoholgebruik. Maatregelen die veel besparingen opleveren zijn:

  • beschikbaarheid van alcohol beperken
  • verbod op reclame en sponsoring

 

Doelen bepalen

Start met het maken van een lokale probleemanalyse. Daarmee kunt u bepalen waarop u zich wilt richten. Zo’n analyse geeft u namelijk inzicht in de actuele lokale problematiek. Ook ziet u waar een aanpak het hardst nodig is.

De beleidsfocus kan bijvoorbeeld de volgende speerpunten hebben:

  • Jongeren onder de 18 jaar: geen alcoholgebruik bij deze groep (NIX18);
  • Leeftijdsgroep tot 24 jaar: voorkomen en terugdringen van bingedrinken en dronkenschap;
  • Ouderen of in het geval van zwangerschap: voorkomen en terugdringen van drinken onder deze risicogroepen;
  • Uitgaansleven of sportkantines: terugdringen van drinken in deze omgevingen.

Met de beleidsfocus en de lokale probleemanalyse stelt u doelen die u wilt bereiken. Formuleer deze doelen zo realistisch mogelijk, zodat u ze kunt halen binnen de beleidsperiode. Stel hierbij de volgende vragen: wat wil de gemeente bereiken, onder welke doelgroepen en op welke termijn?

 

Voorbeelden van doelen

Werk uw beleidsdoelstellingen zo uit dat ze specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden (SMART Een doelstelling is SMART als wordt voldaan aan de volgende voorwaarden: Specifiek - Is de doelstelling eenduidig? Meetbaar - Onder welke (meetbare/observeerbare) voorwaarden of vorm is het doel bereikt? Acceptabel - Is deze acceptabel voor de doelgroep en/of het management? Realistisch - Is het… (Een doelstelling is SMART als wordt voldaan aan de volgende voorwaarden: Specifiek - Is de doelstelling eenduidig? Meetbaar - Onder welke (meetbare/observeerbare) voorwaarden of vorm is het doel bereikt? Acceptabel - Is deze acceptabel voor de doelgroep en/of het management? Realistisch - Is het…)) zijn. Ook moeten ze binnen de lokale context passen. U kunt bijvoorbeeld de volgende doelstellingen gebruiken en invullen voor uw gemeente.  

Begin 2026 is:

  • … het percentage jongeren tussen 15 en 18 jaar dat de afgelopen maand dronken is geweest gedaald.
  • … het aantal mensen dat overmatig of zwaar drinkt in wijk X en Y teruggebracht van … naar …%.
  • … de naleving van de leeftijdsgrens voor alcoholverkoop in sportkantines gestegen van …% naar …%.

 Lees meer tips voor het bepalen van prioriteiten en doelen.

 

Meer informatie

  • Handreiking Alcoholwet: de ‘Handreiking toezicht op de Alcoholwet’ is een kennisplatform met betrouwbare informatie over de Alcoholwet en biedt ondersteuning aan gemeenten bij de lokale uitwerking van de Alcoholwet. 
  • Preventie- en handhavingsplan van het Trimbos-instituut. Model voor het Preventie- en handhavingsplan, dat gemeenten helpt bij het systematisch uitdenken van preventie- en handhavingsbeleid, in samenwerking met lokale stakeholders.
  • Scanner Lokaal Alcoholbeleid van het Trimbos-instituut. Hulpmiddel bij zowel het evalueren van beleid als het bepalen van (nieuwe) prioriteiten. Dit instrument wordt uitgevoerd door regionale preventieadviseurs in samenwerking met het Trimbos-instituut.