Wilt u op lokaal niveau overgewicht aanpakken? Dan is het belangrijk om stil te staan bij wat u wilt bereiken bij welke doelgroep. Deze pagina helpt u bij het bepalen van uw beleidsdoelen en de bijbehorende doelgroepen.
 

Wat bereikt u met de inzet op overgewicht? 

Door overgewicht in uw gemeente aan te pakken boekt u veel gezondheidswinst. U draagt hiermee bij aan verbetering van zowel de fysieke gezondheid, als het mentaal welbevinden en betere kwaliteit van leven van de inwoners in uw gemeente. Daarnaast heeft dit effect op de vermindering van maatschappelijke- en zorgkosten en is er minder druk op de gezondheidszorg. 

Overgewicht en obesitas gaat vaak samen met chronische aandoeningen, zoals: 

  • diabetes type 2;
  • hart- en vaatziekten;
  • kanker;
  • klachten aan bewegingsapparaat (lage rugpijn, gewrichtsklachten etc.);  
  • psychische klachten.

Lees meer over het verband tussen overgewicht en ziekten op VZinfo.nl.

Overgewicht en obesitas hebben ook invloed op de mentale gezondheid van volwassenen en kinderen. Zo hebben zij hebben meer kans op mentale en psychosociale problemen zoals laag zelfbeeld, angst en depressie en stigmatisering.

(Ernstig) overgewicht heeft maatschappelijke en economische gevolgen. Dit uit zich in de volgende maatschappelijke kosten voor: 

  • Gezondheidszorg: mensen met overgewicht brengen meer levensjaren door met ziekte en beperkingen.
  • Ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid: mensen met overgewicht zijn vaker en langer ziek. 

 

Lagere druk op zorg

De gevolgen van overgewicht en obesitas leveren veel druk op voor de zorg. Preventie van overgewicht draagt bij aan een lagere druk op de zorg. Behandeling en begeleiding van mensen met (ernstig) overgewicht zijn vaak lange en intensieve trajecten. 

Beleidsfocus

Een integrale aanpak tegen overgewicht raakt aan verschillende gemeentelijke beleidsterreinen. Naast volksgezondheid zijn dit onder andere onderwijs, sport en ruimtelijke ordening. Het is belangrijk dat u deze partijen in een vroeg stadium betrekt en gezamenlijk de focus en doelen bepaalt. Bijvoorbeeld door de winst van het beleid voor doelen die zij belangrijk vinden te benadrukken.

Tabel voorbeelden per beleidsterrein
Beleidsterrein Belang Voorbeeld
Onderwijs

welzijn van leerlingen, wat zich kan uiten in:  

  • minder schooluitval 
  • betere leerprestaties
Sport sportparticipatie gaat omhoog door verbreding van activiteiten 
  • accommodatiebeleid 
  • buurtsportcoaches 
  • naschoolse sport- en beweegactiviteiten 
  • toegankelijk sport- en beweegaanbod 
Ruimtelijke ordening
  • gezonde en groene omgeving 
  • betere leefbaarheid 
  • (openbare) sport- en speelvoorzieningen 
  • minder en/of een stop op locaties voor snack- en fastfoodverkoop rond scholen 
  • aantrekkelijke en veilige fietspaden 
  • uitzetten van wandelnetwerken 
  • bereikbaarheid van voorzieningen per fiets en te voet
  • normen buitenspeelruimte
  • reclamebeleid gericht op jeugd
Zorg
  • vitaliteit vermindert zorgbehoefte 
  • zelfredzaamheid vergroot
  • stimuleren gezonde leefstijl door samenwerking zorg-welzijn-sport
  • signaleren en verwijzen via jeugdgezondheidszorg, verloskundigen, huisarts of thuiszorg 
Jeugd voorkomen en vroegsignaleren van opgroei- en opvoedproblemen
  • tegemoetkoming kosten om te sporten 
  • gezinsgerichte maatregelen binnen de Jeugdgezondheidszorg 
  • monitoren kinderen
Economie

beter vestigingsbeleid voor bedrijven vanwege:  

  • gezonde beroepsbevolking 
  • gezondere werknemers 
  • minder verzuim 
  • minder en/of een stop op locaties voor snack- en fastfoodverkoop 
  • publiek-private samenwerking rondom gezonde voeding en bewegen

 

Doelen bepalen

Overgewicht heeft meerdere oorzaken. Persoonsgebonden factoren, leefstijl, leef-, woon- en werkomstandigheden spelen een rol. Met een integrale aanpak grijpt u in op meerdere factoren die een rol spelen.  

Om de doelen voor uw integrale aanpak te bepalen, verzamelt u binnen uw gemeente cijfers over zoveel mogelijk factoren. Ga in gesprek met inwoners en partners en bepaal samen wat u wilt bereiken en bij welke doelgroep. Inventariseer wat hun bijdrage kan zijn aan de beleidsdoelstellingen.  

Lees meer  over prioriteiten en doelen kiezen.  

 

Voorbeelden van doelen per doelgroep

  • Het percentage kinderen dat voldoet aan het beweegadvies 0-4 is eind 20XX toegenomen met 5%.
     
  • Eind 20XX is onze gemeente borstvoedingsvriendelijk.
  • Eind 20XX is het percentage overgewicht bij kinderen 4 t/m 12 jaar afgenomen met 3%.
  • Het percentage kinderen (4-12 jaar) dat voldoet aan de beweegrichtlijn is eind 20XX toegenomen met 5%, onder andere doordat:
    • Eind 20XX komt 90% van de basisschoolleerlingen minimaal drie keer per week te voet of met de fiets naar school. 
    • Eind 20XX speelt 90% van de kinderen elke dag buiten in de buurt.
    • Eind 20XX neemt 70% van de leerlingen tenminste eens per week deel aan het extra aanbod van naschoolse sport- en beweegactiviteiten.
  • Sportevenementen gericht op kinderen hebben een gezonder aanbod van eten en drinken en sponsoring (aansluitend bij het convenant gezonde sportevenementen van JOGG JOGG Gezonde Jeugd, Gezonde Toekomst (JOGG Gezonde Jeugd, Gezonde Toekomst)-Teamfit).
  • Eind 20XX kunnen ouders van kinderen in de basisschoolleeftijd gebruik maken van een extra contactmoment m.b.t leefstijl met de JGZ Jeugdgezondheidszorg (Jeugdgezondheidszorg).   
  • Eind 20XX is het  percentage 12 t/m 18 jarigen met overgewicht in de wijk X met 3% afgenomen.
  • 60% van de scholieren voldoet in 20XX aan de beweegrichtlijnen, onder andere doordat:
    • Eind 20XX komt 90% van de leerlingen minimaal drie keer per week te voet of met de fiets naar school.
    • Eind 20XX neemt 70% van de scholieren ten minste eens per week deel aan het extra aanbod van naschoolse sport- en beweegactiviteiten.
  • Het percentage volwassenen met overgewicht is eind 2030 gedaald met 5% ten opzichte van begin 2020.
  • Eind 20XX voldoet 60% van de volwassenen aan de beweegrichtlijnen.
  • Eind 20XX krijgt ten minste 90% van de zwangere vrouwen in wijk X voorlichting over gezond gewicht, gezonde voeding en beweging tijdens de zwangerschap.
  • 70% van de volwassenen met diabetes of overgewicht is in 20XX op de hoogte van de mogelijkheden om te bewegen in wijk X.
  • Eind 20XX is het aantal mensen met overgewicht in wijk X gedaald met 10%.
  • Eind 2025 maakt 70% van de inwoners met lage ses in wijk X gebruik van de (financiële) regelingen om deel te nemen aan sport- en beweegaanbod.

 

Voorbeelden doelstellingen intermediairs

  • Eind 20XX is een extra contactmoment over leefstijl met de JGZ Jeugdgezondheidszorg (Jeugdgezondheidszorg) beschikbaar voor ouders van kinderen in de basisschoolleeftijd.
  • De GGD Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst) ondersteunt in 20XX de basisscholen bij het maken van het beleid over gezonde leefstijl en de implementatie ervan.
  • De GGD ondersteunt gemeenten bij het opstellen van omgevingsvisies en omgevingsplannen voor een gezonde en beweegvriendelijke leefomgeving.
  • De JGZ-professional vraagt vanaf 20XX alle ouders of de jeugdigen in de leeftijdsperioden 1-4 jaar, 4-12 jaar en 12-18 jaar ten minste éénmaal per periode naar het beweeggedrag en beeldschermgedrag (aansluitend op de JGZ-richtlijn Houding en bewegen).
  • Eind 20XX is binnen de JGZ naast de basale borstvoedingszorg ook lactatiekundige zorg beschikbaar voor kinderen die borstvoeding krijgen.
  • In onze gemeente is de ouderworkshop ‘Smakelijke eters’ toegankelijk voor jonge ouders.
  • Consultatiebureaus in onze gemeente gebruiken de JGZ-Richtlijn Voeding en Eetgedrag
  • Eind 20XX heeft onze gemeente in samenwerking met de plaatselijke GGD de incompany training Gezonde Kinderopvang uitgerold.
  • In 20XX worden alle kinderen (tussen de 2 en 18 jaar) en volwassenen in de wijk met overgewicht of obesitas gesignaleerd en doorverwezen.
  • In 20XX heeft 75% van de mensen die in aanmerkingen komen voor deelname aan de Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI Gecombineerde Leefstijlinterventie (Gecombineerde Leefstijlinterventie)) een persoonlijk advies gekregen over deelname.