Integraal werken betekent dat u maatregelen en interventies in samenhang inzet. Op deze pagina vindt u informatie over hoe u dit aanpakt via de pijlers: voorlichting en educatie, signalering, advies en ondersteuning, fysieke en sociale omgeving en regelgeving en handhaving.

Voorlichting en educatie

Kennis over en vaardigheden voor een gezonde leefstijl zijn belangrijk. Geef hier al op jonge leeftijd aandacht aan, bijvoorbeeld via Gezonde Kinderopvang en Gezonde School. Dan leren kinderen van jongs af aan wat een gezonde leefstijl is. Ook voor volwassenen en ouderen zijn kennis over en vaardigheden voor een gezonde leefstijl van belang. Maak hiervoor gebruik van erkende interventies.

Signalering, advies en ondersteuning

Signaleren van (dreigend) overgewicht gebeurt bijvoorbeeld door de Jeugdgezondheidszorg, eerstelijnszorg of kinderopvang. Lokale partijen zoals de GGD Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst), leefstijlcoaches en eerstelijnszorg bieden advies en ondersteuning. Als gemeente ondersteunt en stimuleert u de samenwerking tussen preventie, zorg en welzijn (ketenaanpak). Voor volwassenen wordt sinds 2019 de Gecombineerde leefstijlinterventie vergoed vanuit de basisverzekering. Voor kinderen is Kind naar Gezonder Gewicht beschikbaar. Bij beide interventies werken professionals uit zorgdomein en sociaal domein nauw samen. 

Fysieke en sociale omgeving

De omgeving heeft invloed op gezondheid van mensen. Als gemeente kunt u meer bewegen en gezond eten stimuleren door de omgeving goed in te richten. Bijvoorbeeld door gezondheid mee te wegen bij projectplannen voor (her)inrichting van buurten. Ook kunt u een gezond voedselaanbod op scholen, kinderopvang, sportclubs en de werkplek stimuleren.

In de sociale omgeving hebben familie, vrienden, leerkrachten en collega’s invloed op het eet- en beweeggedrag. Hoeveel en wat mensen in onze sociale kring eten en hoe vaak zij bewegen heeft een groot effect op ons eigen gedrag.

    De definitie van voedselomgeving, ook wel 'eetomgeving' genoemd, luidt: “de beschikbaarheid, informatie, prijs, promotie en zichtbaarheid van voedselverkooppunten en voedingsmiddelen in de omgeving, maar ook de heersende sociale normen en voedselcultuur en voedselrichtlijnen en wetgeving”.

    • Het Voedingscentrum heeft een werkwijze ontwikkeld hoe je als gemeente kan werken aan gezondere en duurzamere eetomgevingen a.d.h.v. de Richtlijn Eetomgevingen. Ook biedt het Voedingscentrum diverse mogelijkheden hoe je aan de slag kan met het thema voeding in gemeentebeleid.
    • Stimuleer beheerders van plekken zoals de bibliotheek, zwembad, ziekenhuis of bedrijfsrestaurant om de eetomgeving gezonder en duurzamer te maken met de Richtlijn Eetomgevingen.
    • Stimuleer scholen om een gezondere kantine te realiseren met de Richtlijn Eetomgevingen voor Scholen en de Kantinescan. Voor vo- en mbo-scholen is door De Gezonde Schoolkantine mogelijk. Ruim 1600 scholen zijn al aan de slag.
    • Stimuleer sport- en buurtlocaties om in te zetten op gezonder eten en drinken, een rookvrij terrein en verantwoord alcoholbeleid. Stimuleer daarnaast gezonde voeding en sponsoring bij sportevenementen. Via de website van JOGG-Teamfit.nl vindt u praktijkvoorbeelden en tips.
    • Maak het voor bezoekers van de dag-attracties makkelijker om gezondere keuzes te maken door ze aan te laten sluiten bij Gezond Uit, een werkwijze van JOGG JOGG Gezonde Jeugd, Gezonde Toekomst (JOGG Gezonde Jeugd, Gezonde Toekomst ).
    • Borstvoedingsvriendelijke gemeente: baby’s die borstvoeding krijgen hebben minder kans op overgewicht. U biedt moeders gelegenheid hun kind de borst te geven, door het verspreiden van het beeldmerk ‘Voeden kan hier’, te vinden bij meerdere openbare gelegenheden, onder andere horeca, winkels en attractieparken. 
    • Stimuleer JGZ Jeugdgezondheidszorg (Jeugdgezondheidszorg) locaties om een binnenruimte te creëren die uitstraalt dat bewegen belangrijk, leuk en eenvoudig is met de Inspiratiegids Beweegstimulerende Inrichting JGZ (Kenniscentrum Sport en Bewegen).
    • Werk samen met de afdelingen sport en bewegen, mobiliteit en ruimtelijke ordening om te komen tot een integrale aanpak op een beweegvriendelijke omgeving.
    • Combineer de fysieke aanpassingen (hardware) in de omgeving altijd met de organisatie van activiteiten (software) en goede onderlinge afspraken tussen betrokken partijen (orgware), zie ook het BVO Model.
    • Gebruik het Stappenplan beweegvriendelijke omgeving om beleid op te stellen voor het beweegvriendelijk maken van uw gemeente (Kenniscentrum Sport en Bewegen,2022).

     

    Regelgeving en handhaving

    Met regelgeving en handhaving kunt u als gemeente invloed uitoefenen op een (on)gezonde omgeving. Denk aan restrictief vestigingsbeleid voor (mobiele) snackkarren. Verleen bijvoorbeeld geen vergunning voor (mobiele) snackkarren in de omgeving van scholen en speelplaatsen, of wijken met veel overgewicht. Verbeter de verhouding tussen het aanbod van gezond en ongezond eten. Stel eisen aan gezonde voeding bij vergunningverlening. Bij sportevenementen geldt dan bijvoorbeeld als eis dat een groot deel van het voedselaanbod gezond is en er gratis kraanwater beschikbaar is.

    Meer informatie