Inwoners betrekken bij gezondheidsbeleid is een belangrijke voorwaarde voor het slagen ervan. Maar hoe doe je dit goed? Op deze pagina vind je tips voor het bereiken en betrekken van inwoners.
figuur betrek inwoners
Check
Check: wat bereik je met het betrekken van inwoners?
- Het beleid sluit beter aan op de behoeften van inwoners.
- Het draagvlak onder inwoners voor beleid groeit.
- Mensen zijn eerder bereid om zelf iets aan hun eigen gezondheid en de leefbaarheid van hun wijk te doen. Ze voelen zich eerder medeverantwoordelijk voor het resultaat van de inspanningen.
- Direct contact tussen overheid en inwoners draagt bij aan wederzijds vertrouwen.
Instrumenten voor het betrekken van inwoners
Verschillende niveaus van betrokkenheid
Inwoners betrekken speelt op verschillende niveaus van informeren, raadplegen en adviseren tot coproduceren en meebeslissen. Welk niveau voor jouw gemeente wenselijk is, hangt af van verschillende factoren:
- Met welk doel je inwoners wil betrekken; wat wil je ermee bereiken?
- In welke beleidsfase wil je inwoners betrekken?
- De behoeften en interesses van inwoners: welke rol zien zij voor zichzelf weggelegd?
- Wat is de verwachte inzet van de inwoners?
- Welke mogelijkheden heeft jouw gemeente om een bepaalde regierol aan te nemen? Hoe is bijvoorbeeld het draagvlak binnen je eigen organisatie?
Hoe bereik je inwoners?
Probeer inwoners zo vroeg mogelijk in het proces te bereiken. Dit vergroot de kans dat zij ook in het verdere proces betrokken blijven. Blijf ze het hele proces betrekken. Hieronder volgen nog meer tips.
- Zet in op de motivatie van inwoners en thema's die zij relevant vinden. Betrek mensen via hun persoonlijke ervaring (bijvoorbeeld mantelzorgen).
- Creëer een veilige en vertrouwde sfeer: houd overleggen op een tijdstip dat voor inwoners het beste uitkomt. Pas ook de taal aan (geen jargon gebruiken). Een veilige en vertrouwde omgeving helpt het vertrouwen op te bouwen.
- Faciliteer en ondersteun de inzet van inwoners: vergoed bijvoorbeeld de reiskosten bij aanwezigheid bij vergaderingen.
- Zorg voor één duidelijk aanspreekpunt voor inwoners: zorg dat het voor inwoners helder is bij wie ze voor welke zaken terecht kunnen.
- Laat merken dat input van inwoners gewaardeerd en gebruikt wordt: houd inwoners op de hoogte van de (tussentijdse) resultaten en laat zien wat hun bijdrage was. Dit helpt in het creëren van draagvlak.
- Ondersteun de eigen kracht van inwoners: bemoedig participatie bij inwoners met weinig zelfvertrouwen. Bijvoorbeeld door trainingen. Of zet groepen met ervaringsdeskundigen op om inwoners te ondersteunen.
- Ontwikkel een gezamenlijke visie en maak afspraken: dit helpt om inwoners aan initiatieven en projecten te verbinden.
Hoe betrek je inwoners?
Ga de wijk in en bouw een relatie op met mensen. Veel inwoners stellen het op prijs als je investeert in de relatie met hen en hun mening en/of inbreng serieus neemt. Neem ze bij voorkeur mee in het hele proces. Vooral bij mensen met een lage sociaaleconomische status is dit belangrijk. Zij ervaren de gemeente vaak als moeilijk toegankelijk. Bijvoorbeeld mensen die langdurig werkloos zijn of in de schuldhulpverlening zitten, hebben vaak gevoelens van schaamte of schuld, waardoor ze geen contact zoeken met de gemeente of dit zelfs afhouden.
Andere tips:
- Ga in gesprek: vraag inwoners hoe zij betrokken willen worden bij gezondheidsthema's. Breng in kaart welke inwoners al actief zijn op thema’s en waar u bij kunt aansluiten.
- Sluit aan bij bestaande burgerinitiatieven: zoals activiteiten voor meer groen, veiligheid en wijkinrichting, of laagdrempelige of informele hulpverlening.
- Sluit aan bij inwonersnetwerken: Bijvoorbeeld via cliënten- en patiëntenorganisaties, dorps-of wijkraden of vrijwilligersorganisaties.
- Benut sleutelfiguren voor het bereiken van specifieke doelgroepen. Bijvoorbeeld: een persoon uit de moskee, koffiedame uit het buurthuis of vrijwilligerscoördinator.
- Sluit aan bij wijkprofessionals: welzijnswerkers, cliëntondersteuners en buurtsportcoaches.
Inwoners betrekken: voorbeelden
Meer ideeën opdoen voor het betrekken van inwoners? ZonMw (Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie ) heeft een aantal voorbeelden verzameld over participatief actieonderzoek, citizen science, het betrekken van senioren en meer. Bekijk ze onder Samen aan de slag in de kennisbundel Gezond leven in gemeente en regio (zonmw.nl).