De eerste stap voor een nieuwe aanpak of nieuw gezondheidsbeleid is het maken van een gezondheidsprofiel. Je gebruikt hiervoor verschillende cijfers en bronnen, zodat je ziet hoe jouw gemeente ervoor staat. Hieronder vind je cijfers en feiten over ouderen. Deze bieden inzicht bij het vormgeven van goede preventieve zorg voor ouderen.
Infographic ouderen samengevat
Dé oudere bestaat niet
Voor de interpretatie van de cijfers is het goed te beseffen dat dé oudere niet bestaat. De diversiteit in gezondheid van ouderen is groot. De snelheid van verouderingsprocessen verschilt per persoon. Dit komt door levenslange verschillen in leefgewoonten, leefomstandigheden en genetische achtergrond. Zo is het mogelijk dat mensen van dezelfde leeftijd een andere ‘biologische leeftijd’ hebben.
Demografie
In de afgelopen eeuw is het aantal 65-plussers in Nederland meer dan vertienvoudigd: van 300.000 in 1900 tot 3.600.000 in 2023. Daarnaast is sprake van 'dubbele vergrijzing'. Dit houdt in dat binnen de groep 65-plussers het deel 80-plussers toeneemt. Op 1 januari 2023 zijn er volgens het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) 2.728.550 mensen van 65 tot 80 jaar, en 872.617 80-plussers. Het aantal 65-plussers bedraagt nu 20,2% van de totale bevolking. Naar verwachting loopt het aantal 65-plussers op naar 4.800.000 in 2040 (CBS, kernprognose 2022-2070). Lees meer over de bevolkingsomvang (op VZinfo).
Ouderdomsziekten
Door de vergrijzing zal het aantal mensen met ouderdomsziekten zoals artrose, gezichts- en gehoorstoornissen, de ziekte van Parkinson en dementie fors toenemen. Vooral dementie veroorzaakt veel ziektelast en heeft een grote impact, zowel op het leven van de patiënt als op zijn omgeving. Het aantal mensen met dementie verdubbelt in het Trendscenario van de VTV (In de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) rapporteert het RIVM elke vier jaar over de ontwikkeling van de volksgezondheid in Nederland.)-2018 van 154.000 in 2015 naar 330.000 in 2040. Lees meer in de Volksgezondheid Toekomst Verkenning.
Ouderen en eenzaamheid
De kans op eenzaamheid neemt toe met het ouder worden. Dit geldt specifiek voor sociale eenzaamheid (minder contact hebben met mensen dan je wenst). Het percentage mensen dat zich emotioneel eenzaam (het missen van een hechte intieme band met één of meerdere personen) voelt, neemt toe vanaf 75 jaar. De kans op eenzaamheid is iets groter bij een opeenstapeling van verschillende gebeurtenissen, zoals het overlijden van de partner en het verlies van mobiliteit en zelfstandigheid door verminderd functioneren. Lees meer over eenzaamheid (op VZinfo).
Je vindt informatie over wijk- en buurtcijfers op de website Eén tegen eenzaamheid van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ). De site biedt kaarten en cijfers over verschillende vormen van eenzaamheid op gemeente-, wijk- en buurtniveau. Zo ziet u in welke gebieden eenzaamheid vaker voorkomt.
Ouderen en kwetsbaarheid
Oudere mensen zijn vaker kwetsbaar dan jongere mensen. Onder de 60 tot 81-jarigen komt kwetsbaarheid door belemmeringen in cognitie, zoals geheugen, snelheid en flexibiliteit, het meeste voor. Fysieke en sociale kwetsbaarheid komen meer voor onder 70-81-jarigen. Vooral laagopgeleide ouderen, migranten, mantelzorgers en lhbtiq+-ouderen zijn vaker kwetsbaar. Bekijk de factsheet Kwetsbare ouderen (vektis.nl).
Ouderen in jouw gemeente
Naast landelijke cijfers en feiten kun je de ouderenmonitor en andere gegevens van de GGD (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst ) en gemeente raadplegen. De GGD kan je hierbij goed adviseren en ondersteunen.
Wil je een gezondheidsprofiel maken voor een wijk of groter gebied? In de Aanpak Gezonde Gemeente lees je hoe je een gezondheidsprofiel maakt en welke instrumenten en bronnen je daarbij kunt gebruiken.