Cijfers en feiten over ouderen bieden inzicht bij het vormgeven van goede preventieve zorg voor ouderen.
Infographic ouderen samengevat
Dé oudere bestaat niet
Voor de interpretatie van de cijfers is het goed om te beseffen dat dé oudere niet bestaat. De diversiteit in gezondheid van ouderen is groot. De snelheid van verouderingsprocessen verschilt per persoon. Dit komt door levenslange verschillen in leefgewoonten, leefomstandigheden en genetische achtergrond. Zo is het mogelijk dat mensen van dezelfde leeftijd een andere ‘biologische leeftijd’ hebben.
Demografie
In de afgelopen eeuw is het aantal 65-plussers in Nederland meer dan vertienvoudigd: van 0,3 miljoen in 1900 tot 3,4 miljoen in 2020. Daarnaast is sprake van 'dubbele vergrijzing'. Dit houdt in dat binnen de groep 65-plussers het deel 80-plussers toeneemt. Op 1 januari 2021 zijn er volgens het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) 2 618 874 mensen van 65 tot 80 jaar, waarvan 838 661 80-plussers.. Het aantal 65-plussers bedraagt nu 19,8 % van de totale bevolking. Naar verwachting zijn er 4,8 miljoen 65-plussers in 2040 (CBS, kernprognose 2019-2060). Lees meer op VZinfo.
Ouderdomsziekten
Door de vergrijzing zal het aantal mensen met ouderdomsziekten zoals artrose, gezichts- en gehoorstoornissen, de ziekte van Parkinson en dementie fors toenemen. Vooral dementie veroorzaakt veel ziektelast en heeft een grote impact, zowel op het leven van de patiënt als op zijn omgeving. Het aantal mensen met dementie verdubbelt in het Trendscenario van de VTV (In de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) rapporteert het RIVM elke vier jaar over de ontwikkeling van de volksgezondheid in Nederland.)-2018 van 154.000 in 2015 naar 330.000 in 2040. Lees meer in de Volksgezondheid Toekomst Verkenning.
Ouderen en de uitbraak van het coronavirus SARS-CoV-2
De coronamaatregelen hebben de ouderen beschermd tegen de ziekte COVID-19, maar hebben ook geleid tot minder maatschappelijke participatie, meer angst en eenzaamheid en de autonomie van ouderen kwam onder druk te staan. Lees meer in de Volksgezondheid Toekomst Verkenning.
Ouderen en eenzaamheid
De kans op eenzaamheid neemt toe met het ouder worden. Dit geldt specifiek voor sociale eenzaamheid (minder contact hebben met mensen dan je wenst). Het percentage mensen dat zich emotioneel eenzaam (het missen van een hechte intieme band met één of meerdere personen) voelt, neemt pas toe vanaf 75 jaar. Na de leeftijd van ongeveer 75 jaar is de kans op eenzaamheid groter bij een opeenstapeling van verschillende gebeurtenissen zoals het overlijden van de partner en het verlies van mobiliteit en zelfstandigheid door verminderd functioneren. Lees meer op VZinfo.
U vindt informatie over wijk- en buurtcijfers op de website Eén tegen eenzaamheid van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport). De site biedt kaarten en cijfers op gemeente-, wijk- en buurtniveau over verschillende vormen van eenzaamheid. Zo ziet u in welke gebieden eenzaamheid vaker voorkomt.
Ouderen en kwetsbaarheid
Oudere mensen zijn vaker kwetsbaar. Onder zowel de 60-69-jarigen als de 70-81-jarigen komt kwetsbaarheid door belemmeringen in cognitie zoals geheugen, snelheid en flexibiliteit het meeste voor. Fysieke en sociale kwetsbaarheid komen meer voor onder 70-81-jarigen. Vooral laag opgeleide ouderen, migranten, mantelzorgers en LHBTIQ+ -ouderen zijn vaker kwetsbaar. Meer hierover leest u in de RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) factsheets Zijn er verschillen in kwetsbaarheid? en Kwetsbaarheid en de samenhang met multimorbiditeit.
Ouderen in uw gemeente
Naast landelijke cijfers en feiten kunt u de ouderenmonitor en andere gegevens van de GGD (Gemeentelijke/gewestelijke gezondheidsdienst) en gemeente raadplegen. De GGD kan u hierbij goed adviseren en ondersteunen. Wilt u een wijkgezondheidsprofiel maken? Kijk dan op de pagina Bronnen voor het maken van een wijkgezondheidsprofiel.